首页 古诗词 天净沙·冬

天净沙·冬

魏晋 / 郑周

"真宗开妙理,冲教统清虚。化演无为日,言昭有象初。
蔡女昔造胡笳声,一弹一十有八拍。胡人落泪沾边草,汉使断肠对归客。古戍苍苍烽火寒,大荒沉沉飞雪白。先拂商弦后角羽,四郊秋叶惊摵摵。董夫子,通神明,深山窃听来妖精。言迟更速皆应手,将往复旋如有情。空山百鸟散还合,万里浮云阴且晴。嘶酸雏雁失群夜,断绝胡儿恋母声。川为静其波,鸟亦罢其鸣。乌孙部落家乡远,逻娑沙尘哀怨生。幽音变调忽飘洒,长风吹林雨堕瓦。迸泉飒飒飞木末,野鹿呦呦走堂下。长安城连东掖垣,凤凰池对青琐门。高才脱略名与利,日夕望君抱琴至。
七国三边未到忧,十三身袭富平侯。不收金弹抛林外,却惜银床在井头。彩树转灯珠错落,绣檀回枕玉雕锼。当关不报侵晨客,新得佳人字莫愁。
一叶忽惊秋。分付东流。殷勤为过白苹洲。洲上小楼帘半卷,应认归舟。 回首恋朋游。迹去心留。歌尘萧散梦云收。惟有尊前曾见月,相伴人愁。
楚武王侵随,使薳章求成焉,军于瑕以待之。随人使少师董成。斗伯比言于楚子曰:“吾不得志于汉东也,我则使然。我张吾三军而被吾甲兵,以武临之,彼则惧而协以谋我,故难间也。汉东之国,随为大。随张,必弃小国。小国离,楚之利也。少师侈,请羸师以张之。”熊率且比曰:“季梁在,何益?”斗伯比曰:“以为后图。少师得其君。”王毁军而纳少师。少师归,请追楚师。随侯将许之。季梁止之曰:“天方授楚。楚之羸,其诱我也,君何急焉?臣闻小之能敌大也,小道大淫。所谓道,忠于民而信于神也。上思利民,忠也;祝史正辞,信也。今民馁而君逞欲,祝史矫举以祭,臣不知其可也。”公曰:“吾牲牷肥腯,粢盛丰备,何则不信?”对曰:“夫民,神之主也。是以圣王先成民,而后致力于神。故奉牲以告曰‘博硕肥腯。’谓民力之普存也,谓其畜之硕大蕃滋也,谓其不疾瘯蠡也,谓其备腯咸有也。奉盛以告曰:‘洁粢丰盛。’谓其三时不害而民和年丰也。奉酒醴以告曰:‘嘉栗旨酒。’谓其上下皆有嘉德而无违心也。所谓馨香,无谗慝也。故务其三时,修其五教,亲其九族,以致其禋祀。于是乎民和而神降之福,故动则有成。今民各有心,而鬼神乏主,君虽独丰,其何福之有?君姑修政而亲兄弟之国,庶免于难。”随侯惧而修政,楚不敢伐。
商飙乍发,渐淅淅初闻,萧萧还住。顿惊倦旅。背青灯吊影,起吟愁赋。断续无凭,试立荒庭听取。在何许?但落叶满阶,惟有高树。迢递归梦阻。正老耳难禁,病怀凄楚。故山院宇。想边鸿孤唳,砌蛩私语。数点相和,更着芭蕉细雨。避无处。这闲愁,夜深尤苦。
有秦客问于东野主人曰:「闻之前论曰:『治世之音安以乐,亡国之音哀以思。』夫治乱在政,而音声应之;故哀思之情,表于金石;安乐之象,形于管弦也。又仲尼闻韶,识虞舜之德;季札听弦,知众国之风。斯已然之事,先贤所不疑也。今子独以为声无哀乐,其理何居?若有嘉讯,今请闻其说。」主人应之曰:「斯义久滞,莫肯拯救,故令历世滥于名实。今蒙启导,将言其一隅焉。夫天地合德,万物贵生,寒暑代往,五行以成。故章为五色,发为五音;音声之作,其犹臭味在于天地之间。其善与不善,虽遭遇浊乱,其体自若而不变也。岂以爱憎易操、哀乐改度哉?及宫商集比,声音克谐,此人心至愿,情欲之所锺。故人知情不可恣,欲不可极故,因其所用,每为之节,使哀不至伤,乐不至淫,斯其大较也。然『乐云乐云,锺鼓云乎哉?哀云哀云,哭泣云乎哉?因兹而言,玉帛非礼敬之实,歌舞非悲哀之主也。何以明之?夫殊方异俗,歌哭不同。使错而用之,或闻哭而欢,或听歌而戚,然而哀乐之情均也。今用均同之情,案,「戚」本作「感」,又脱同字,依《世说·文学篇》注改补。)而发万殊之声,斯非音声之无常哉?然声音和比,感人之最深者也。劳者歌其事,乐者舞其功。夫内有悲痛之心,则激切哀言。言比成诗,声比成音。杂而咏之,聚而听之,心动于和声,情感于苦言。嗟叹未绝,而泣涕流涟矣。夫哀心藏于苦心内,遇和声而后发。和声无象,而哀心有主。夫以有主之哀心,因乎无象之和声,其所觉悟,唯哀而已。岂复知『吹万不同,而使其自已』哉。风俗之流,遂成其政;是故国史明政教之得失,审国风之盛衰,吟咏情性以讽其上,故曰『亡国之音哀以思』也。 夫喜、怒、哀、乐、爱、憎、惭、惧,凡此八者,生民所以接物传情,区别有属,而不可溢者也。夫味以甘苦为称,今以甲贤而心爱,以乙愚而情憎,则爱憎宜属我,而贤愚宜属彼也。可以我爱而谓之爱人,我憎而谓之憎人,所喜则谓之喜味,所怒而谓之怒味哉?由此言之,则外内殊用,彼我异名。声音自当以善恶为主,则无关于哀乐;哀乐自当以情感,则无系于声音。名实俱去,则尽然可见矣。且季子在鲁,采《诗》观礼,以别《风》、《雅》,岂徒任声以决臧否哉?又仲尼闻《韶》,叹其一致,是以咨嗟,何必因声以知虞舜之德,然后叹美邪?今粗明其一端,亦可思过半矣。」秦客难曰:「八方异俗,歌哭万殊,然其哀乐之情,不得不见也。夫心动于中,而声出于心。虽托之于他音,寄之于余声,善听察者,要自觉之不使得过也。昔伯牙理琴而锺子知其所志;隶人击磬而子产识其心哀;鲁人晨哭而颜渊审其生离。夫数子者,岂复假智于常音,借验于曲度哉?心戚者则形为之动,情悲者则声为之哀。此自然相应,不可得逃,唯神明者能精之耳。夫能者不以声众为难,不能者不以声寡为易。今不可以未遇善听,而谓之声无可察之理;见方俗之多变,而谓声音无哀乐也。」又云:「贤不宜言爱,愚不宜言憎。然则有贤然后爱生,有愚然后憎成,但不当共其名耳。哀乐之作,亦有由而然。此为声使我哀,音使我乐也。苟哀乐由声,更为有实,何得名实俱去邪?」又云:「季子采《诗》观礼,以别《风》、《雅》;仲尼叹《韶》音之一致,是以咨嗟。是何言欤?且师襄奏操,而仲尼睹文王之容;师涓进曲,而子野识亡国之音。宁复讲诗而后下言,习礼然后立评哉?斯皆神妙独见,不待留闻积日,而已综其吉凶矣;是以前史以为美谈。今子以区区之近知,齐所见而为限,无乃诬前贤之识微,负夫子之妙察邪?」主人答曰:「难云:虽歌哭万殊,善听察者要自觉之,不假智于常音,不借验于曲度,锺子之徒云云是也。此为心悲者,虽谈笑鼓舞,情欢者,虽拊膺咨嗟,犹不能御外形以自匿,诳察者于疑似也。以为就令声音之无常,犹谓当有哀乐耳。又曰:「季子听声,以知众国之风;师襄奏操,而仲尼睹文王之容。案如所云,此为文王之功德,与风俗之盛衰,皆可象之于声音:声之轻重,可移于后世;襄涓之巧,能得之于将来。若然者,三皇五帝,可不绝于今日,何独数事哉?若此果然也。则文王之操有常度,韶武之音有定数,不可杂以他变,操以余声也。则向所谓声音之无常,锺子之触类,于是乎踬矣。若音声无常,锺子触类,其果然邪?则仲尼之识微,季札之善听,固亦诬矣。此皆俗儒妄记,欲神其事而追为耳,欲令天下惑声音之道,不言理以尽此,而推使神妙难知,恨不遇奇听于当时,慕古人而自叹,斯所□大罔后生也。夫推类辨物,当先求之自然之理;理已定,然后借古义以明之耳。今未得之于心,而多恃前言以为谈证,自此以往,恐巧历不能纪。」「又难云:「哀乐之作,犹爱憎之由贤愚,此为声使我哀而音使我乐;苟哀乐由声,更为有实矣。夫五色有好丑丑,五声有善恶,此物之自然也。至于爱与不爱,喜与不喜,人情之变,统物之理,唯止于此;然皆无豫于内,待物而成耳。至夫哀乐自以事会,先遘于心,但因和声以自显发。故前论已明其无常,今复假此谈以正名号耳。不为哀乐发于声音,如爱憎之生于贤愚也。然和声之感人心,亦犹酒醴之发人情也。酒以甘苦为主,而醉者以喜怒为用。其见欢戚为声发,而谓声有哀乐,不可见喜怒为酒使,而谓酒有喜怒之理也。」秦客难曰:「夫观气采色,天下之通用也。心变于内而色应于外,较然可见,故吾子不疑。夫声音,气之激者也。心应感而动,声从变而发。心有盛衰,声亦隆杀。同见役于一身,何独于声便当疑邪!夫喜怒章于色诊,哀乐亦宜形于声音。声音自当有哀乐,但暗者不能识之。至锺子之徒,虽遭无常之声,则颖然独见矣,今蒙瞽面墙而不悟,离娄昭秋毫于百寻,以此言之,则明暗殊能矣。不可守咫尺之度,而疑离娄之察;执中痛之听,而猜锺子之聪;皆谓古人为妄记也。」主人答曰:「难云:心应感而动,声从变而发,心有盛衰,声亦降杀,哀乐之情,必形于声音,锺子之徒,虽遭无常之声,则颖然独见矣。必若所言,则浊质之饱,首阳之饥,卞和之冤,伯奇之悲,相如之含怒,不占之怖祗,千变百态,使各发一咏之歌,同启数弹之微,则锺子之徒,各审其情矣。尔为听声者不以寡众易思,察情者不以大小为异,同出一身者,期于识之也。设使从下,则子野之徒,亦当复操律鸣管,以考其音,知南风之盛衰,别雅、郑之淫正也?夫食辛之与甚噱,薰目之与哀泣,同用出泪,使狄牙尝之,必不言乐泪甜而哀泪苦,斯可知矣。何者?肌液肉汗,?笮便出,无主于哀乐,犹?酒之囊漉,虽笮具不同,而酒味不变也。声俱一体之所出,何独当含哀乐之理也?且夫《咸池》、《六茎》,《大章》、《韶夏》,此先王之至乐,所以动天地、感鬼神。今必云声音莫不象其体而传其心,此必为至乐不可托之于瞽史,必须圣人理其弦管,尔乃雅音得全也。舜命夔「击石拊石,八音克谐,神人以和。」以此言之,至乐虽待圣人而作,不必圣人自执也。何者?音声有自然之和,而无系于人情。克谐之音,成于金石;至和之声,得于管弦也。夫纤毫自有形可察,故离瞽以明暗异功耳。若乃以水济水,孰异之哉?」秦客难曰:「虽众喻有隐,足招攻难,然其大理,当有所就。若葛卢闻牛鸣,知其三子为牺;师旷吹律,知南风不竞,楚师必败;羊舌母听闻儿啼,而审其丧家。凡此数事,皆效于上世,是以咸见录载。推此而言,则盛衰吉凶,莫不存乎声音矣。今若复谓之诬罔,则前言往记,皆为弃物,无用之也。以言通论,未之或安。若能明斯所以,显其所由,设二论俱济,愿重闻之。」主人答曰:「吾谓能反三隅者,得意而忘言,是以前论略而未详。今复烦循环之难,敢不自一竭邪?夫鲁牛能知牺历之丧生,哀三子之不存,含悲经年,诉怨葛卢;此为心与人同,异于兽形耳。此又吾之所疑也。且牛非人类,无道相通,若谓鸣兽皆能有言,葛卢受性独晓之,此为称其语而论其事,犹译传异言耳,不为考声音而知其情,则非所以为难也。若谓知者为当触物而达,无所不知,今且先议其所易者。请问:圣人卒人胡域,当知其所言否乎?难者必曰知之。知之之理何以明之?愿借子之难以立鉴识之域。或当与关接识其言邪?将吹律鸣管校其音邪?观气采色和其心邪?此为知心自由气色,虽自不言,犹将知之,知之之道,可不待言也。若吹律校音以知其心,假令心志于马而误言鹿,察者固当由鹿以知马也。此为心不系于所言,言或不足以证心也。若当关接而知言,此为孺子学言于所师,然后知之,则何贵于聪明哉?夫言,非自然一定之物,五方殊俗,同事异号,举一名以为标识耳。夫圣人穷理,谓自然可寻,无微不照。苟无微不照,理蔽则虽近不见,故异域之言不得强通。推此以往,葛卢之不知牛鸣,得不全乎?」又难云:「师旷吹律,知南风不竞,楚多死声。此又吾之所疑也。请问师旷吹律之时,楚国之风邪,则相去千里,声不足达;若正识楚风来入律中邪,则楚南有吴、越,北有梁、宋,苟不见其原,奚以识之哉?凡阴阳愤激,然后成风。气之相感,触地而发,何得发楚庭,来入晋乎?且又律吕分四时之气耳,时至而气动,律应而灰移,皆自然相待,不假人以为用也。上生下生,所以均五声之和,叙刚柔之分也。然律有一定之声,虽冬吹中吕,其音自满而无损也。今以晋人之气,吹无韵之律,楚风安得来入其中,与为盈缩邪?风无形,声与律不通,则校理之地,无取于风律,不其然乎?岂独师旷多识博物,自有以知胜败之形,欲固众心而托以神微,若伯常骞之许景公寿哉?」又难云:「羊舌母听闻儿啼而审其丧家。复请问何由知之?为神心独悟暗语而当邪?尝闻儿啼若此其大而恶,今之啼声似昔之啼声,故知其丧家邪?若神心独悟暗语之当,非理之所得也。虽曰听啼,无取验于儿声矣。若以尝闻之声为恶,故知今啼当恶,此为以甲声为度,以校乙之啼也。夫声之于音,犹形之于心也。有形同而情乖,貌殊而心均者。何以明之?圣人齐心等德而形状不同也。苟心同而形异,则何言乎观形而知心哉?且口之激气为声,何异于籁?纳气而鸣邪?啼声之善恶,不由儿口吉凶,犹琴瑟之清浊不在操者之工拙也。心能辨理善谈,而不能令内?调利,犹瞽者能善其曲度,而不能令器必清和也。器不假妙瞽而良,?不因惠心而调,然则心之与声,明为二物。二物之诚然,则求情者不留观于形貌,揆心者不借听于声音也。察者欲因声以知心,不亦外乎?今晋母未待之于老成,而专信昨日之声,以证今日之啼,岂不误中于前世好奇者从而称之哉?」秦客难曰:「吾闻败者不羞走,所以全也。吾心未厌而言,难复更从其馀。今平和之人,听筝笛琵琶,则形躁而志越;闻琴瑟之音,则听静而心闲。同一器之中,曲用每殊,则情随之变:奏秦声则叹羡而慷慨;理齐楚则情一而思专,肆姣弄则欢放而欲惬;心为声变,若此其众。苟躁静由声,则何为限其哀乐,而但云至和之声,无所不感,托大同于声音,归众变于人情?得无知彼不明此哉?」主人答曰:「难云:琵琶、筝、笛令人躁越。又云:曲用每殊而情随之变。此诚所以使人常感也。琵琶、筝、笛,间促而声高,变众而节数,以高声御数节,故使人形躁而志越。犹铃铎警耳,锺鼓骇心,故『闻鼓鼙之音,思将帅之臣』,盖以声音有大小,故动人有勐静也。琴瑟之体,间辽而音埤,变希而声清,以埤音御希变,不虚心静听,则不尽清和之极,是以听静而心闲也。夫曲用不同,亦犹殊器之音耳。齐楚之曲,多重故情一,变妙故思专。姣弄之音,挹众声之美,会五音之和,其体赡而用博,故心侈于众理;五音会,故欢放而欲惬。然皆以单、复、高、埤、善、恶为体,而人情以躁、静而容端,此为声音之体,尽于舒疾。情之应声,亦止于躁静耳。夫曲用每殊,而情之处变,犹滋味异美,而口辄识之也。五味万殊,而大同于美;曲变虽众,亦大同于和。美有甘,和有乐。然随曲之情,尽于和域;应美之口,绝于甘境,安得哀乐于其间哉?然人情不同,各师所解。则发其所怀;若言平和,哀乐正等,则无所先发,故终得躁静。若有所发,则是有主于内,不为平和也。以此言之,躁静者,声之功也;哀乐者,情之主也。不可见声有躁静之应,因谓哀乐者皆由声音也。且声音虽有勐静,勐静各有一和,和之所感,莫不自发。何以明之?夫会宾盈堂,酒酣奏琴,或忻然而欢,或惨尔泣,非进哀于彼,导乐于此也。其音无变于昔,而欢戚并用,斯非『吹万不同』邪?夫唯无主于喜怒,亦应无主于哀乐,故欢戚俱见。若资偏固之音,含一致之声,其所发明,各当其分,则焉能兼御群理,总发众情邪?由是言之,声音以平和为体,而感物无常;心志以所俟为主,应感而发。然则声之与心,殊涂异轨,不相经纬,焉得染太和于欢戚,缀虚名于哀乐哉?秦客难曰:「论云:勐静之音,各有一和,和之所感,莫不自发,是以酒酣奏琴而欢戚并用。此言偏并之情先积于内,故怀欢者值哀音而发,内戚者遇乐声而感也。夫音声自当有一定之哀乐,但声化迟缓不可仓卒,不能对易。偏重之情,触物而作,故今哀乐同时而应耳;虽二情俱见,则何损于声音有定理邪?主人答曰:「难云:哀乐自有定声,但偏重之情,不可卒移。故怀戚者遇乐声而哀耳。即如所言,声有定分,假使《鹿鸣》重奏,是乐声也。而令戚者遇之,虽声化迟缓,但当不能使变令欢耳,何得更以哀邪?犹一爝之火,虽未能温一室,不宜复增其寒矣。夫火非隆寒之物,乐非增哀之具也。理弦高堂而欢戚并用者,直至和之发滞导情,故令外物所感得自尽耳。难云:偏重之情,触物而作,故令哀乐同时而应耳。夫言哀者,或见机杖而泣,或睹舆服而悲,徒以感人亡而物存,痛事显而形潜,其所以会之,皆自有由,不为触地而生哀,当席而泪出也。今见机杖以致感,听和声而流涕者,斯非和之所感,莫不自发也。」秦客难曰:「论云:酒酣奏琴而欢戚并用。欲通此言,故答以偏情感物而发耳。今且隐心而言,明之以成效。夫人心不欢则戚,不戚则欢,此情志之大域也。然泣是戚之伤,笑是欢之用。盖闻齐、楚之曲者,唯睹其哀涕之容,而未曾见笑噱之貌。此必齐、楚之曲,以哀为体,故其所感,皆应其度量;岂徒以多重而少变,则致情一而思专邪?若诚能致泣,则声音之有哀乐,断可知矣。」主人答曰:「虽人情感于哀乐,哀乐各有多少。又哀乐之极,不必同致也。夫小哀容坏,甚悲而泣,哀之方也;小欢颜悦,至乐心喻,乐之理也。何以明之?夫至亲安豫,则恬若自然,所自得也。及在危急,仅然后济,则?不及亻舞。由此言之,亻舞之不若向之自得,岂不然哉?,至夫笑噱虽出于欢情,然自以理成又非自然应声之具也。此为乐之应声,以自得为主;哀之应感,以垂涕为故。垂涕则形动而可觉,自得则神合而无忧,是以观其异而不识其同,别其外而未察其内耳。然笑噱之不显于声音,岂独齐楚之曲邪?今不求乐于自得之域,而以无笑噱谓齐、楚体哀,岂不知哀而不识乐乎?」秦客问曰:「仲尼有言:『移风易俗,莫善于乐。』即如所论,凡百哀乐,皆不在声,即移风易俗,果以何物邪?又古人慎靡靡之风,抑忄舀耳之声,故曰:『放郑声,远佞人。』然则郑卫之音击鸣球以协神人,敢问郑雅之体,隆弊所极;风俗称易,奚由而济?幸重闻之,以悟所疑。」主人应之曰:「夫言移风易俗者,必承衰弊之后也。古之王者,承天理物,必崇简易之教,御无为之治,君静于上,臣顺于下,玄化潜通,天人交泰,枯藁之类,浸育灵液,六合之内,沐浴鸿流,荡涤尘垢,群生安逸,自求多福,默然从道,怀忠抱义,而不觉其所以然也。和心足于内,和气见于外,故歌以叙志,亻舞以宣情。然后文之以采章,照之以风雅,播之以八音,感之以太和,导其神气,养而就之。迎其情性,致而明之,使心与理相顺,气与声相应,合乎会通,以济其美。故凯乐之情,见于金石,含弘光大,显于音声也。若以往则万国同风,芳荣济茂,馥如秋兰,不期而信,不谋而诚,穆然相爱,犹舒锦彩,而粲炳可观也。大道之隆,莫盛于兹,太平之业,莫显于此。故曰「『移风易俗,莫善于乐。』乐之为体,以心为主。故无声之乐,民之父母也。至八音会谐,人之所悦,亦总谓之乐,然风俗移易,不在此也。夫音声和比,人情所不能已者也。是以古人知情之不可放,故抑其所遁;知欲之不可绝,故因其所自。为可奉之礼,制可导之乐。口不尽味,乐不极音。揆终始之宜,度贤愚之中。为之检则,使远近同风,用而不竭,亦所以结忠信,着不迁也。故乡校庠塾亦随之变,丝竹与俎豆并存,羽毛与揖让俱用,正言与和声同发。使将听是声也,必闻此言;将观是容也,必崇此礼。礼犹宾主升降,然后酬酢行焉。于是言语之节,声音之度,揖让之仪,动止之数,进退相须,共为一体。君臣用之于朝,庶士用之于家,少而习之,长而不怠,心安志固,从善日迁,然后临之以敬,持之以久而不变,然后化成,此又先王用乐之意也。故朝宴聘享,嘉乐必存。是以国史采风俗之盛衰,寄之乐工,宣之管弦,使言之者无罪,闻之者足以自诫。此又先王用乐之意也。若夫郑声,是音声之至妙。妙音感人,犹美色惑志。耽?荒酒,易以丧业,自非至人,孰能御之?先王恐天下流而不反,故具其八音,不渎其声;绝其大和,不穷其变;捐窈窕之声,使乐而不淫,犹大羹不和,不极勺药之味也。若流俗浅近,则声不足悦,又非所欢也。若上失其道,国丧其纪,男女奔随,淫荒无度,则风以此变,俗以好成。尚其所志,则群能肆之,乐其所习,则何以诛之?托于和声,配而长之,诚动于言,心感于和,风俗一成,因而名之。然所名之声,无中于淫邪也。淫之与正同乎心,雅、郑之体,亦足以观矣。」
十载飘然绳检外,樽前自献自为酬。秋山春雨闲吟处,倚遍江南寺寺楼。云门寺外逢勐雨,林黑山高雨脚长。曾奉郊宫为近侍,分明??羽林枪。李白题诗水西寺,古木回岩楼阁风。半醒半醉游三日,红白花开山雨中。
风前欲劝春光住。春在城南芳草路。未随流落水边花,且作飘零泥上絮。 镜中已觉星星误。人不负春春自负。梦回人远许多愁,只在梨花风雨处。
夜来携手梦同游,晨起盈巾泪莫收。漳浦老身三度病,咸阳宿草八回秋。君埋泉下泥销骨,我寄人间雪满头。阿卫韩郎相次去,夜台茫昧得知不?
凄凉宝剑篇,羁泊欲穷年。黄叶仍风雨,青楼自管弦。新知遭薄俗,旧好隔良缘。心断新丰酒,销愁斗几千。
八月洞庭秋,潇湘水北流。还家万里梦,为客五更愁。不用开书帙,偏宜上酒楼。故人京洛满,何日复同游。
交趾殊风候,寒迟暖复催。仲冬山果熟,正月野花开。积雨生昏雾,轻霜下震雷。故乡逾万里,客思倍从来。
风卷江湖雨暗村,四山声作海涛翻。溪柴火软蛮毡暖,我与狸奴不出门。僵卧孤村不自哀,尚思为国戍轮台。夜阑卧听风吹雨,铁马冰河入梦来。
倦客如今老矣,旧时不奈春何。几曾湖上不经过。看花南陌醉,驻马翠楼歌。 远眼愁随芳草,湘裙忆着春罗。枉教装得旧时多。向来箫鼓地,犹见柳婆娑。(箫鼓地 一作:歌舞地)
十亩之间兮,桑者闲闲兮,行与子还兮。十亩之外兮,桑者泄泄兮,行与子逝兮。
"枕簟暑风消,帘幕秋风动。月到夜来愁处明,只照团衾凤。
戛戛秋蝉响似筝,听蝉闲傍柳边行。小溪清水平如镜,一叶飞来浪细生。
啼鸟云山静,落花溪水香。家人亦念我,与汝黯相忘。"
游人五陵去,宝剑值千金。分手脱相赠,平生一片心。
臣窃惟事势,可为痛哭者一,可为流涕者二,可为长太息者六,若其它背理而伤道者,难遍以疏举。进言者皆曰天下已安已治矣,臣独以为未也。曰安且治者,非愚则谀,皆非事实知治乱之体者也。夫抱火厝之积薪之下而寝其上,火未及燃,因谓之安,方今之势,何以异此!本末舛逆,首尾衡决,国制抢攘,非甚有纪,胡可谓治!陛下何不一令臣得熟数之于前,因陈治安之策,试详择焉!夫射猎之娱,与安危之机孰急?使为治劳智虑,苦身体,乏钟鼓之乐,勿为可也。乐与今同,而加之诸侯轨道,兵革不动,民保首领,匈叙宾服,四荒乡风,百姓素朴,狱讼衰息。大数既得,则天下顺治,海内之气,清和咸理,生为明帝,没为明神,名誉之美,垂于无穷。《礼》祖有功而宗有德,使顾成之庙称为太宗,上配太祖,与汉亡极。建久安之势,成长治之业,以承祖庙,以奉六亲,至孝也;以幸天下,以育群生,至仁也;立经陈纪,轻重同得,后可以为万世法程,虽有愚幼不肖之嗣,犹得蒙业而安,至明也。以陛下之明达,因使少知治体者得佐下风,致此非难也。其具可素陈于前,愿幸无忽。臣谨稽之天地,验之往古,按之当今之务,日夜念此至孰也,虽使禹舜复生,为陛下计,亡以易此。夫树国固,必相疑之势也,下数被其殃,上数爽其忧,甚非所以安上而全下也。今或亲弟谋为东帝,亲兄之子西乡而击,今吴又见告矣。天子春秋鼎盛,行义未过,德泽有加焉,犹尚如是,况莫大诸侯权力且十此者乎!然而天下少安,何也?大国之王幼弱未壮,汉之所置傅相方握其事。数年之后,诸侯之王大抵皆冠,血气方刚,汉之傅相称病而赐罢,彼自丞尉以上徧置私人,如此,有异淮南、济北之为邪?此时而欲为治安,虽尧舜不治。黄帝曰:“日中必熭,操刀必割。”今令此道顺,而全安甚易;不肯早为,已乃堕骨肉之属而抗刭之,岂有异秦之季世乎!夫以天子之位,乘今之时,因天之助,尚惮以危为安,以乱为治,假设陛下居齐桓之处,将不合诸侯而匡天下乎?臣又以知陛下有所必不能矣。假设天下如曩时,淮阴侯尚王楚,黥布王淮南,彭越王梁,韩信王韩,张敖王赵,贯高为相,卢绾王燕,陈狶在代,令此六七公者皆亡恙,当是时而陛下即天子位,能自安乎?臣有以知陛下之不能也。天下肴乱,高皇帝与诸公倂起,非有仄室之势以豫席之也。诸公幸者乃为中涓,其次仅得舍人,材之不逮至远也。高皇帝以明圣威武即天子位,割膏腴之地以王诸公,多者百余城,少者乃三四十县,德至渥也,然其后十年之间,反者九起。陛下之与诸公,非亲角材而臣之也,又非身封王之也,自高皇帝不能以是一岁为安,故臣知陛下之不能也。然尚有可诿者,曰疏。臣请试言其亲者。假令悼惠王王齐,元王王楚,中子王赵,幽王王淮阳,共王王梁,灵王王燕,厉王王淮南,六七贵人皆亡恙,当是时陛下即位,能为治乎?臣又知陛下之不能也。若此诸王,虽名为臣,实皆有布衣昆弟之心,虑无不帝制而天子自为者。擅爵人,赦死罪,甚者或戴黄屋,汉法令非行也。虽行不轨如厉王者,令之不肯听,召之安可致乎!幸而来至,法安可得加!动一亲戚,天下圜视而起,陛下之臣虽有悍如冯敬者,适启其口,匕首已陷其胸矣。陛下虽贤,谁与领此?故疏者必危,亲者必乱,已然之效也。其异姓负强而动者,汉已幸胜之矣,又不易其所以然。同姓袭是迹而动,既有徵矣,其势尽又复然。殃祸之变未知所移,明帝处之尚不能以安,后世将如之何!屠牛坦一朝解十二牛,而芒刃不顿者,所排击剥割,皆众理解也。至于髋髀之所,非斤则斧。夫仁义恩厚,人主之芒刃也;权势法制,人主之斤斧也。今诸侯王皆众髋髀也,释斤斧之用,而欲婴以芒刃,臣以为不缺则折。胡不用之淮南、济北?势不可也。臣窃迹前事,大抵强者先反,淮阴王楚最强,则最先反;韩信倚胡,则又反;贯高因赵资,则又反;陈狶兵精,则又反;彭越用梁,则又反;黥布用淮南,则又反;卢绾最弱,最后反。长沙乃在二万五千户耳,功少而最完,势疏而最忠,非独性异人也,亦形势然也。曩令樊、郦、绛、灌据数十城而王,今虽以残亡可也;令信、越之伦列为彻侯而居,虽至今存可也。然则天下之大计可知已。欲诸王之皆忠附,则莫若令如长沙王,欲臣子之勿菹醢,则莫若令如樊郦等;欲天下之治安,莫若众建诸侯而少其力。力少则易使以义,国小则亡邪心。令海内之势如身之使臂,臂之使指,莫不制从。诸侯之君不敢有异心,辐凑并进而归命天子,虽在细民,且知其安,故天下咸知陛下之明。割地定制,令齐、赵、楚各为若干国,使悼惠王、幽王、元王之子孙毕以次各受祖之分地,地尽而止,及燕、梁它国皆然。其分地众而子孙少者,建以为国,空而置之,须其子孙生者,举使君之。诸侯之地其削颇入汉者,为徙其侯国,及封其子孙也,所以数偿之;一寸之地,一人之众,天子亡所利焉,诚以定治而已,故天下咸知陛下之廉。地制壹定,宗室子孙莫虑不王,下无倍畔之心,上无诛伐之志,故天下咸知陛下之仁。法立而不犯,令行而不逆,贯高、利几之谋不生,柴奇、开章不计不萌,细民乡善,大臣致顺,故天下咸知陛下之义。卧赤子天下之上而安,植遗腹,朝委裘,而天下不乱。当时大治,后世诵圣。壹动而五业附,陛下谁惮而久不为此?天下之势方病大瘇。一胫之大几如要,一指之大几如股,平居不可屈信,一二指搐,身虑亡聊。失今不治,必为锢疾,后虽有扁鹊,不能为已。病非徒瘇也,又苦跖戾。元王之子,帝之从弟也,今之王者,从弟之子也。惠王之子,亲兄子也;今之王者,兄子之子也。亲者或亡分地以安天下,疏者或制大权以逼天子,臣故曰非徒病瘇也,又苦跖戾。可痛哭者,此病是也。天下之势方倒县。凡天子者,天下之首,何也?上也。蛮夷者,天下之足,何也?下也。今匈奴嫚娒侵掠,至不敬也,为天下患,至亡已也,而汉岁金絮采缯以奉之。夷狄征令,是主上之操也;天子共贡,是臣下之礼也。足反居上,首顾居下,倒县如此,莫之能解,犹为国有人乎?非亶倒县而已,又类辟,且病痱。夫辟者一面病,痱者一方痛。今西边北边之郡,虽有长爵不轻得复,五尺以上不轻得息,斥候望烽燧不得卧,将吏被介胄而睡,臣故曰一方病矣。医能治之,而上不使,可为流涕者此也。陛下何忍以帝皇之号为戎人诸侯,势既卑辱,而祸不息,长此安穷!进谋者率以为是,固不可解也,亡具甚矣。臣窃料匈奴之众不过汉一大县,以天下之大困于一县之众,甚为执事者羞之。陛下何不试以臣为属国之官以主匈奴?行臣之计,请必系单于之颈而制其命,伏中行说而笞其背,举匈奴之众唯上之令。今不猎勐敌而猎田彘,不搏反寇而搏畜菟,玩细娱而不图大患,非所以为安也。德可远施,威可远加,而直数百里外威令不信,可为流涕者此也。今民卖僮者,为之绣衣丝履偏诸缘,内之闲中,是古天子后服,所以庙而不宴者也,而庶人得以衣婢妾。白縠之表,薄纨之里, 以偏诸,美者黼绣,是古天子之服,今富人大贾嘉会召客者以被墙。古者以奉一帝一后而节适,今庶人屋壁得为帝服,倡优下贱得为后饰,然而天下不屈者,殆未有也。且帝之身自衣皁绨,而富民墙屋被文绣;天子之后以缘其领,庶人孽妾缘其履:此臣所谓舛也。夫百人作之不能衣一人,欲天下亡寒,胡可得也?一人耕之,十人聚而食之,欲天下亡饥,不可得也。饥寒切于民之肌肤,欲其亡为奸邪,不可得也。国已屈矣,盗贼直须时耳,然而献计者曰“毋动”,为大耳。夫俗至大不敬也,至亡等也,至冒上也,进计者犹曰“毋为”,可为长太息者此也。商君遗礼义,弃仁恩,并心于进取。行之二岁,秦俗日败。故秦人家富子壮则出分,家贫子壮则出赘。借父耰鉏,虑有德色;母取箕帚,立而谇语。抱哺其于,与公并倨;妇姑不相说,则反唇而相稽。其慈子耆利,不同禽兽者亡几耳。然并心而赴时犹曰蹶六国,兼天下。功成求得矣,终不知反廉愧之节,仁义之厚。信并兼之法,遂进取之业,天下大败,众掩寡,智欺愚,勇威怯,壮陵衰,其乱至矣,是以大贤起之,威震海内,德从天下。曩之为秦者,今转而为汉矣。然其遗风余俗,犹尚未改。今世以侈靡相竞,而上亡制度,弃礼谊,捐廉耻日甚,可谓月异而岁不同矣。逐利不耳,虑非顾行也,今其甚者杀父兄矣。盗者剟寝户之帘,搴两庙之器,白昼大都之中剽吏而夺之金。矫伪者出几十万石粟,赋六百余万钱,乘传而行郡国,此其亡行义之尤至者也。而大臣特以簿书不报,期会之间,以为大故。至于俗流失,世坏败,因恬而不知怪,虑不动于耳目,以为是适然耳。夫移风易俗,使天下回心而乡道,类非俗吏之所能为也。俗吏之所务,在于刀笔筐箧,而不知大体。陛下又不自忧,窃为陛下惜之。夫立君臣,等上下,使父子有礼,六亲有纪,此非天之所为,人之所设也。夫人之所设,不为不立,不植则僵,不修则坏。《管子》曰:“礼义廉耻,是谓四维;四维不张,国乃灭亡。”使管子愚人也则可,管子而少知治体,则是岂可不为寒心哉!秦灭四维而不张,故君臣乖乱,六亲殃戮,奸人并起,万民离叛,凡十三岁,而社稷为虚。今四维犹未备也,故奸人几幸,而众心疑惑。岂如今定经制,令君君臣臣,上下有差,父子六亲各得其宜,奸人亡所几幸,而群臣众信,是不疑惑!此业一定,世世常安,而后有所持循矣。若夫经制不定,是犹度江河亡维楫,中流而遇风波,舩必覆矣。可为长太息者此也。夏为天子,十有余世,而殷受之。殷为天子,二十余世,而周受之。周为天子,三十余世,而秦受之。秦为天子,二世而亡。人性不甚相远也,何三代之君有道之长,而秦无道之暴也?其故可知也。古之王者,太子乃生,固举以礼,使士负之,有司齐肃端冕,见之南郊,见于天也。过阙则下,过庙则趋,孝子之道也。故自为赤子而教固已行矣。昔者成王幼在襁抱之中,召公为太保,周公为太傅,太公为太师。保,保其身体;傅,传之德义;师,道之教训:此三公之职也。于是为置三少,皆上大夫也,曰少保、少傅、少师,是与太子宴者也。故乃孩子提有识,三公、三少固明孝仁礼义以道习之,逐去邪人,不使见恶行。于是皆选天下之端士孝悌博闻有道术者以卫翼之,使与太子居处出入。故太子乃生而见正事,闻正言,行正道,左右前后皆正人也。夫习与正人居之,不能毋正,犹生长于齐不能不齐言也;习与不正人居之,不能毋不正,犹生长于楚之地不能不楚言也。故择其所耆,必先受业,乃得尝之;择其所乐,必先有习,乃得为之。孔子曰:“少成若天性,习贯如自然。”及太子少长,知妃色,则入于学。学者,所学之官也。《学礼》曰:“帝入东学,上亲而贵仁,则亲疏有序而恩相及矣;帝入南学,上齿而贵信,则长幼有差而民不诬矣;帝入西学,上贤而贵德,则圣智在位而功不遗矣;帝入北学,上贵而尊爵,则贵贱有等而下不 矣;帝入太学,承师问道,退习而考于太傅,太傅罚其不则而匡其不及,则德智长而治道得矣。此五学者既成于上,则百姓黎民化辑于下矣。”及太于既冠成人,免于保傅之严,则有记过之史,彻膳之宰,进善之旌,诽谤之木,敢谏之鼓。瞽史诵诗,工诵箴谏,大夫进谋,士传民语。习与智长,故切而不媿;化与心成,故中道若性。三代之礼:春朝朝日,秋暮夕月,所以明有敬也;春秋入学,坐国老,执酱而亲馈之,所以明有孝也;行以鸾和,步中《采齐》,趣中《肆夏》,所以明有度也;其于禽兽,见其生不食其死,闻其声不食其肉,故远庖厨,所以长恩,且明有仁也。夫三代之所以长久者,以其辅翼太子有此具也。及秦而不然。其俗固非贵辞让也,所上者告讦也;固非贵礼义也,所上者刑罚也。使赵高傅胡亥而教之狱,所习者非斩劓人,则夷人之三族也。故胡亥今日即位而明日射人,忠谏者谓之诽谤,深计者谓之妖言,其视杀人若艾草菅然。岂惟胡亥之性恶哉?彼其所以道之者非其理故也。鄙谚曰:“不习为吏,视已成事。”又曰:“前车覆,后车诫。”夫三代之所以长久者,其已事可知也;然而不能从者,是不法圣智也。秦世之所以亟绝者,其辙迹可见也;然而不避,是后车又将覆也。夫存亡之变,治乱之机,其要在是矣。天下之命,县于太子;太子之善,在于早谕教与选左右。夫心未滥而先谕教,则化易成也;开于道术智谊之指,则教之力也。若其服习积贯,则左右而已。夫胡、粤之人,生而同声,耆欲不异,及其长而成俗,累数译而不能相通,行者有虽死而不相为者,则教习然也。臣故曰选左右早谕教最急。夫教得而左右正,则太子正矣,太子正而天下定矣。《书》曰:“一人有庆,兆民赖之。”此时务也。凡人之智,能见已然,不能见将然。夫礼者禁于将然之前,而法者禁于己然之后,是故法之所用易见,而礼之所为生难知也。若夫庆赏以劝善,刑罚以惩恶,先王执此之政,坚如金石,行此之令,信如四时,据此之公,无私如天地耳,岂顾不用哉?然而曰礼云礼云者,贵绝恶于未萌,而起教于微眇,使民日迁善远罪而不自知也。孔于曰:“听讼,吾犹人也,必也使毋讼乎!”为人主计者,莫如先审取舍,取舍之极定于内,而安危之萌应于外矣。安者非一日而安也,危者非一日而危也,皆以积渐然,不可不察也。人主之所积,在其取舍,以礼义治之者,积礼义;以刑罚治之者,积刑罚。刑罚积而民怨背,札义积而民和亲。故世主欲民之善同,而所以使民善者或异。或道之以德教,或殴之以法令。道之以德教者,德教洽而民气乐;殴之以法令者,法令极而民风哀。哀乐之感,祸福之应也。秦王之欲尊宗庙而安子孙,与汤武同,然而汤武广大其德行,六七百岁而弗失,秦王治天下,十余岁则大败。此亡它故矣,汤武之定取舍审而秦王之定取舍不审矣。夫天下,大器也。今人之置器,置诸安处则安,置诸危处则危。天下之情与器亡以异,在天子之所置之。汤武置天下于仁义礼乐,而德泽洽,禽兽草木广裕,德被蛮貊四夷,累子孙数十世,此天下所共闻也。秦王置天下于法令刑罚,德泽亡一有,而怨毒盈于世,下憎恶之如仇,祸几及身,子孙诛绝,此天下之所共见也。是非其明效大验邪!人之言曰:“听言之道,必以其事观之,则言者莫敢妄言。”今或言礼谊之不如法令,教化之不如刑罚,人主胡不引殷、周、秦事以观之也?人主之尊譬如堂,群臣如陛,众庶如地。故陛九级上,廉远地,则堂高;陛亡级,廉近地,则堂卑。高者难攀,卑者易陵,理势然也。故古者圣王制为等列,内有公卿大夫士,外有公侯伯子男,然后有官师小吏,延及庶人,等级分明,而天子加焉,故其尊不可及也。里谚曰:“欲投鼠而忌器。”此善谕也。鼠近于器,尚惮不投,恐伤其器,况于贵臣之近主乎!廉耻节礼以治君子,故有赐死而亡戮辱。是以黥劓之罪不及太夫,以其离主上不远也,礼不敢齿君之路马,蹴其刍者有罚;见君之几杖则起,遭君之乘车则下,入正门则趋;君之宠臣虽或有过,刑戮之罪不加其身者,尊君之故也。此所以为主上豫远不敬也,所以体貌大臣而厉其节也。今自王侯三公之贵,皆天子之所改容而礼之也,古天子之所谓伯父、伯舅也,而令与众庶同黥劓 刖笞 弃市之法,然则堂不亡陛乎?被戮辱者不泰迫乎?廉耻不行,大臣无乃握重权,大官而有徒隶亡耻之心乎?夫望夷之事,二世见当以重法者,投鼠而不忌器之习也。臣闻之,履虽鲜不加于枕,冠虽敝不以苴履。夫尝已在贵宠之位,天子改容而体貌之矣,吏民尝俯伏以敬畏之矣,今而有过,帝令废之可也,退之可也,赐之死可也,灭之可也;若夫束缚之,系緤之,输之司寇,编之徒官,司寇小吏詈骂而榜笞之,殆非所以令众庶见也。夫卑贱者习知尊贵者之一旦,吾亦乃可以加此也,非所以习天下也,非尊尊贵贵之化也。夫天子之所尝敬,众庶之所尝宠,死而死耳,贱人安宜得如此而顿辱之哉!豫让事中行之君,智伯伐而灭之,移事智伯。及赵灭智伯,豫让衅面吞炭,必报襄子,五起而不中。人问豫子,豫子曰:“中行众人畜我,我故众人事之;智伯国士遇我,我故国士报之。”故此一豫让也,反君事仇,行若狗彘,已而抗节致忠,行出乎列士,人主使然也。故主上遇其大臣如遇犬马,彼将犬马自为也;如遇官徒,彼将官徒自为也。顽顿亡耻, 诟亡节,廉耻不立,且不自好,苟若而可,故见利则逝,见便则夺。主上有败,则因而挺之矣;主上有患,则吾苟免而已,立而观之耳;有便吾身者,则欺卖而利之耳。人主将何便于此?群下至众,而主上至少也,所托财器职业者粹于群下也。俱亡耻,俱苟妄,则主上最病。故古者礼不及庶人,刑不至大夫,所以厉宠臣之节也。古者大臣有坐不廉而废者,不谓不廉,曰“簠簋不饰”;坐污秽淫乱男女亡别者,不曰污秽,曰“帷薄不修”,坐罢软不胜任者,不谓罢软,曰“下官不职”。故贵大臣定有其罪矣,犹未斥然正以唿之也,尚迁就而为之讳也。故其在大谴大何之域者,闻谴何则白冠 缨,盘水加剑,造请室而请罪耳,上不执缚系引而行也。其有中罪者,闻命而自弛,上不使人颈 而加也。其有大罪者,闻命则北面再拜,跌而自裁,上不使捽抑而刑之也,曰:“子大夫自有过耳!吾遇子有礼矣。”遇之有礼,故群臣自憙;婴以廉耻,故人矜节行。上设廉礼义以遇其臣,而臣不以节行报其上者,则非人类也。故化成俗定,则为人臣者主耳忘身,国耳忘家,公耳忘私,利不苟就,害不苟去,唯义所在。上之化也,故父兄之臣诚死宗庙,法度之臣诚死社稷,辅翼之臣诚死君上,守圄扞敌之臣诚死城郭封疆。故曰圣人有金城者,比物此志也。彼且为我死,故吾得与之俱生;彼且为我亡,故吾得与之俱存;夫将为我危,故吾得与之皆安。顾行而忘利,守节而仗义,故可以托不御之权,可以寄六尺之孤。此厉廉耻行礼谊之所致也,主上何丧焉!此之不为,而顾彼之久行,故曰可为长太息者此也。
书言扬盛迹,补阙兴洪志。川谷犹旧途,郡国开新意。
明妃初出汉宫时,泪湿春风鬓脚垂。低徊顾影无颜色,尚得君王不自持。归来却怪丹青手,入眼平生几曾有;意态由来画不成,当时枉杀毛延寿。一去心知更不归,可怜着尽汉宫衣;寄声欲问塞南事,只有年年鸿雁飞。家人万里传消息,好在毡城莫相忆;君不见咫尺长门闭阿娇,人生失意无南北。明妃初嫁与胡儿,毡车百两皆胡姬。含情欲语独无处,传与琵琶心自知。黄金杆拨春风手,弹看飞鸿劝胡酒。汉宫侍女暗垂泪,沙上行人却回首。汉恩自浅胡恩深,人生乐在相知心。可怜青冢已芜没,尚有哀弦留至今。
士君子立身事主,既名知己,则当竭尽智谋,忠告善道,销患于未形,保治于未然,俾身全而主安。生为名臣,死为上鬼,垂光百世,照耀简策,斯为美也。苟遇知己,不能扶危为未乱之先,而乃捐躯殒命于既败之后;钓名沽誉,眩世骇俗,由君子观之,皆所不取也。盖尝因而论之:豫让臣事智伯,及赵襄子杀智伯,让为之报仇。声名烈烈,虽愚夫愚妇莫不知其为忠臣义士也。呜唿!让之死固忠矣,惜乎处死之道有未忠者存焉——何也?观其漆身吞炭,谓其友曰:“凡吾所为者极难,将以愧天下后世之为人臣而怀二心者也。”谓非忠可乎?及观其斩衣三跃,襄子责以不死于中行氏,而独死于智伯。让应曰:“中行氏以众人待我,我故以众人报之;智伯以国士待我,我故以国士报之。”即此而论,让馀徐憾矣。段规之事韩康,任章之事魏献,未闻以国士待之也;而规也章也,力劝其主从智伯之请,与之地以骄其志,而速其亡也 。郄疵之事智伯,亦未尝以国士待之也;而疵能察韩、魏之情以谏智伯。虽不用其言以至灭亡,而疵之智谋忠告,已无愧于心也。让既自谓智伯待以国士矣,国士——济国之上也。当伯请地无厌之日,纵欲荒暴之时,为让者正宜陈力就列,谆谆然而告之日:“诸侯大夫各安分地,无相侵夺,古之制也。今无故而取地于人,人不与,而吾之忿心必生;与之,则吾之骄心以起。忿必争,争必败;骄必傲,傲必亡”。谆切恳至,谏不从,再谏之,再谏不从,三谏之。三谏不从,移其伏剑之死,死于是日。伯虽顽冥不灵,感其至诚,庶几复悟。和韩、魏,释赵围,保全智宗,守其祭祀。若然,则让虽死犹生也,岂不胜于斩衣而死乎?让于此时,曾无一语开悟主心,视伯之危亡,犹越人视秦人之肥瘠也。袖手旁观,坐待成败,国士之报,曾若是乎?智伯既死,而乃不胜血气之悻悻,甘自附于刺客之流。何足道哉,何足道哉!虽然,以国士而论,豫让固不足以当矣;彼朝为仇敌,暮为君臣,腆然而自得者,又让之罪人也。噫!
小楼连苑横空,下窥绣毂雕鞍骤。朱帘半卷,单衣初试,清明时候。破暖轻风,弄晴微雨,欲无还有。卖花声过尽,斜阳院落;红成阵,飞鸳甃。玉佩丁东别后。怅佳期、参差难又。名缰利锁,天还知道,和天也瘦。花下重门,柳边深巷,不堪回首。念多情、但有当时皓月,向人依旧。
天既丧我妻,又复丧我子!两眼虽未枯,片心将欲死。雨落入地中,珠沉入海底。赴海可见珠,掘地可见水。唯人归泉下,万古知已矣!拊膺当问谁,憔悴鉴中鬼。


天净沙·冬拼音解释:

.zhen zong kai miao li .chong jiao tong qing xu .hua yan wu wei ri .yan zhao you xiang chu .
cai nv xi zao hu jia sheng .yi dan yi shi you ba pai .hu ren luo lei zhan bian cao .han shi duan chang dui gui ke .gu shu cang cang feng huo han .da huang chen chen fei xue bai .xian fu shang xian hou jiao yu .si jiao qiu ye jing she she .dong fu zi .tong shen ming .shen shan qie ting lai yao jing .yan chi geng su jie ying shou .jiang wang fu xuan ru you qing .kong shan bai niao san huan he .wan li fu yun yin qie qing .si suan chu yan shi qun ye .duan jue hu er lian mu sheng .chuan wei jing qi bo .niao yi ba qi ming .wu sun bu luo jia xiang yuan .luo suo sha chen ai yuan sheng .you yin bian diao hu piao sa .chang feng chui lin yu duo wa .beng quan sa sa fei mu mo .ye lu you you zou tang xia .chang an cheng lian dong ye yuan .feng huang chi dui qing suo men .gao cai tuo lue ming yu li .ri xi wang jun bao qin zhi .
qi guo san bian wei dao you .shi san shen xi fu ping hou .bu shou jin dan pao lin wai .que xi yin chuang zai jing tou .cai shu zhuan deng zhu cuo luo .xiu tan hui zhen yu diao sou .dang guan bu bao qin chen ke .xin de jia ren zi mo chou .
yi ye hu jing qiu .fen fu dong liu .yin qin wei guo bai ping zhou .zhou shang xiao lou lian ban juan .ying ren gui zhou . hui shou lian peng you .ji qu xin liu .ge chen xiao san meng yun shou .wei you zun qian zeng jian yue .xiang ban ren chou .
chu wu wang qin sui .shi wei zhang qiu cheng yan .jun yu xia yi dai zhi .sui ren shi shao shi dong cheng .dou bo bi yan yu chu zi yue ..wu bu de zhi yu han dong ye .wo ze shi ran .wo zhang wu san jun er bei wu jia bing .yi wu lin zhi .bi ze ju er xie yi mou wo .gu nan jian ye .han dong zhi guo .sui wei da .sui zhang .bi qi xiao guo .xiao guo li .chu zhi li ye .shao shi chi .qing lei shi yi zhang zhi ..xiong lv qie bi yue ..ji liang zai .he yi ..dou bo bi yue ..yi wei hou tu .shao shi de qi jun ..wang hui jun er na shao shi .shao shi gui .qing zhui chu shi .sui hou jiang xu zhi .ji liang zhi zhi yue ..tian fang shou chu .chu zhi lei .qi you wo ye .jun he ji yan .chen wen xiao zhi neng di da ye .xiao dao da yin .suo wei dao .zhong yu min er xin yu shen ye .shang si li min .zhong ye .zhu shi zheng ci .xin ye .jin min nei er jun cheng yu .zhu shi jiao ju yi ji .chen bu zhi qi ke ye ..gong yue ..wu sheng quan fei tu .zi sheng feng bei .he ze bu xin ..dui yue ..fu min .shen zhi zhu ye .shi yi sheng wang xian cheng min .er hou zhi li yu shen .gu feng sheng yi gao yue .bo shuo fei tu ..wei min li zhi pu cun ye .wei qi xu zhi shuo da fan zi ye .wei qi bu ji cu li ye .wei qi bei tu xian you ye .feng sheng yi gao yue ..jie zi feng sheng ..wei qi san shi bu hai er min he nian feng ye .feng jiu li yi gao yue ..jia li zhi jiu ..wei qi shang xia jie you jia de er wu wei xin ye .suo wei xin xiang .wu chan te ye .gu wu qi san shi .xiu qi wu jiao .qin qi jiu zu .yi zhi qi yin si .yu shi hu min he er shen jiang zhi fu .gu dong ze you cheng .jin min ge you xin .er gui shen fa zhu .jun sui du feng .qi he fu zhi you .jun gu xiu zheng er qin xiong di zhi guo .shu mian yu nan ..sui hou ju er xiu zheng .chu bu gan fa .
shang biao zha fa .jian xi xi chu wen .xiao xiao huan zhu .dun jing juan lv .bei qing deng diao ying .qi yin chou fu .duan xu wu ping .shi li huang ting ting qu .zai he xu .dan luo ye man jie .wei you gao shu .tiao di gui meng zu .zheng lao er nan jin .bing huai qi chu .gu shan yuan yu .xiang bian hong gu li .qi qiong si yu .shu dian xiang he .geng zhuo ba jiao xi yu .bi wu chu .zhe xian chou .ye shen you ku .
you qin ke wen yu dong ye zhu ren yue ..wen zhi qian lun yue ..zhi shi zhi yin an yi le .wang guo zhi yin ai yi si ..fu zhi luan zai zheng .er yin sheng ying zhi .gu ai si zhi qing .biao yu jin shi .an le zhi xiang .xing yu guan xian ye .you zhong ni wen shao .shi yu shun zhi de .ji zha ting xian .zhi zhong guo zhi feng .si yi ran zhi shi .xian xian suo bu yi ye .jin zi du yi wei sheng wu ai le .qi li he ju .ruo you jia xun .jin qing wen qi shuo ..zhu ren ying zhi yue ..si yi jiu zhi .mo ken zheng jiu .gu ling li shi lan yu ming shi .jin meng qi dao .jiang yan qi yi yu yan .fu tian di he de .wan wu gui sheng .han shu dai wang .wu xing yi cheng .gu zhang wei wu se .fa wei wu yin .yin sheng zhi zuo .qi you chou wei zai yu tian di zhi jian .qi shan yu bu shan .sui zao yu zhuo luan .qi ti zi ruo er bu bian ye .qi yi ai zeng yi cao .ai le gai du zai .ji gong shang ji bi .sheng yin ke xie .ci ren xin zhi yuan .qing yu zhi suo zhong .gu ren zhi qing bu ke zi .yu bu ke ji gu .yin qi suo yong .mei wei zhi jie .shi ai bu zhi shang .le bu zhi yin .si qi da jiao ye .ran .le yun le yun .zhong gu yun hu zai .ai yun ai yun .ku qi yun hu zai .yin zi er yan .yu bo fei li jing zhi shi .ge wu fei bei ai zhi zhu ye .he yi ming zhi .fu shu fang yi su .ge ku bu tong .shi cuo er yong zhi .huo wen ku er huan .huo ting ge er qi .ran er ai le zhi qing jun ye .jin yong jun tong zhi qing .an ..qi .ben zuo .gan ..you tuo tong zi .yi .shi shuo .wen xue pian .zhu gai bu ..er fa wan shu zhi sheng .si fei yin sheng zhi wu chang zai .ran sheng yin he bi .gan ren zhi zui shen zhe ye .lao zhe ge qi shi .le zhe wu qi gong .fu nei you bei tong zhi xin .ze ji qie ai yan .yan bi cheng shi .sheng bi cheng yin .za er yong zhi .ju er ting zhi .xin dong yu he sheng .qing gan yu ku yan .jie tan wei jue .er qi ti liu lian yi .fu ai xin cang yu ku xin nei .yu he sheng er hou fa .he sheng wu xiang .er ai xin you zhu .fu yi you zhu zhi ai xin .yin hu wu xiang zhi he sheng .qi suo jue wu .wei ai er yi .qi fu zhi .chui wan bu tong .er shi qi zi yi .zai .feng su zhi liu .sui cheng qi zheng .shi gu guo shi ming zheng jiao zhi de shi .shen guo feng zhi sheng shuai .yin yong qing xing yi feng qi shang .gu yue .wang guo zhi yin ai yi si .ye . fu xi .nu .ai .le .ai .zeng .can .ju .fan ci ba zhe .sheng min suo yi jie wu chuan qing .qu bie you shu .er bu ke yi zhe ye .fu wei yi gan ku wei cheng .jin yi jia xian er xin ai .yi yi yu er qing zeng .ze ai zeng yi shu wo .er xian yu yi shu bi ye .ke yi wo ai er wei zhi ai ren .wo zeng er wei zhi zeng ren .suo xi ze wei zhi xi wei .suo nu er wei zhi nu wei zai .you ci yan zhi .ze wai nei shu yong .bi wo yi ming .sheng yin zi dang yi shan e wei zhu .ze wu guan yu ai le .ai le zi dang yi qing gan .ze wu xi yu sheng yin .ming shi ju qu .ze jin ran ke jian yi .qie ji zi zai lu .cai .shi .guan li .yi bie .feng ...ya ..qi tu ren sheng yi jue zang fou zai .you zhong ni wen .shao ..tan qi yi zhi .shi yi zi jie .he bi yin sheng yi zhi yu shun zhi de .ran hou tan mei xie .jin cu ming qi yi duan .yi ke si guo ban yi ..qin ke nan yue ..ba fang yi su .ge ku wan shu .ran qi ai le zhi qing .bu de bu jian ye .fu xin dong yu zhong .er sheng chu yu xin .sui tuo zhi yu ta yin .ji zhi yu yu sheng .shan ting cha zhe .yao zi jue zhi bu shi de guo ye .xi bo ya li qin er zhong zi zhi qi suo zhi .li ren ji qing er zi chan shi qi xin ai .lu ren chen ku er yan yuan shen qi sheng li .fu shu zi zhe .qi fu jia zhi yu chang yin .jie yan yu qu du zai .xin qi zhe ze xing wei zhi dong .qing bei zhe ze sheng wei zhi ai .ci zi ran xiang ying .bu ke de tao .wei shen ming zhe neng jing zhi er .fu neng zhe bu yi sheng zhong wei nan .bu neng zhe bu yi sheng gua wei yi .jin bu ke yi wei yu shan ting .er wei zhi sheng wu ke cha zhi li .jian fang su zhi duo bian .er wei sheng yin wu ai le ye ..you yun ..xian bu yi yan ai .yu bu yi yan zeng .ran ze you xian ran hou ai sheng .you yu ran hou zeng cheng .dan bu dang gong qi ming er .ai le zhi zuo .yi you you er ran .ci wei sheng shi wo ai .yin shi wo le ye .gou ai le you sheng .geng wei you shi .he de ming shi ju qu xie ..you yun ..ji zi cai .shi .guan li .yi bie .feng ...ya ..zhong ni tan .shao .yin zhi yi zhi .shi yi zi jie .shi he yan yu .qie shi xiang zou cao .er zhong ni du wen wang zhi rong .shi juan jin qu .er zi ye shi wang guo zhi yin .ning fu jiang shi er hou xia yan .xi li ran hou li ping zai .si jie shen miao du jian .bu dai liu wen ji ri .er yi zong qi ji xiong yi .shi yi qian shi yi wei mei tan .jin zi yi qu qu zhi jin zhi .qi suo jian er wei xian .wu nai wu qian xian zhi shi wei .fu fu zi zhi miao cha xie ..zhu ren da yue ..nan yun .sui ge ku wan shu .shan ting cha zhe yao zi jue zhi .bu jia zhi yu chang yin .bu jie yan yu qu du .zhong zi zhi tu yun yun shi ye .ci wei xin bei zhe .sui tan xiao gu wu .qing huan zhe .sui fu ying zi jie .you bu neng yu wai xing yi zi ni .kuang cha zhe yu yi si ye .yi wei jiu ling sheng yin zhi wu chang .you wei dang you ai le er .you yue ..ji zi ting sheng .yi zhi zhong guo zhi feng .shi xiang zou cao .er zhong ni du wen wang zhi rong .an ru suo yun .ci wei wen wang zhi gong de .yu feng su zhi sheng shuai .jie ke xiang zhi yu sheng yin .sheng zhi qing zhong .ke yi yu hou shi .xiang juan zhi qiao .neng de zhi yu jiang lai .ruo ran zhe .san huang wu di .ke bu jue yu jin ri .he du shu shi zai .ruo ci guo ran ye .ze wen wang zhi cao you chang du .shao wu zhi yin you ding shu .bu ke za yi ta bian .cao yi yu sheng ye .ze xiang suo wei sheng yin zhi wu chang .zhong zi zhi chu lei .yu shi hu zhi yi .ruo yin sheng wu chang .zhong zi chu lei .qi guo ran xie .ze zhong ni zhi shi wei .ji zha zhi shan ting .gu yi wu yi .ci jie su ru wang ji .yu shen qi shi er zhui wei er .yu ling tian xia huo sheng yin zhi dao .bu yan li yi jin ci .er tui shi shen miao nan zhi .hen bu yu qi ting yu dang shi .mu gu ren er zi tan .si suo .da wang hou sheng ye .fu tui lei bian wu .dang xian qiu zhi zi ran zhi li .li yi ding .ran hou jie gu yi yi ming zhi er .jin wei de zhi yu xin .er duo shi qian yan yi wei tan zheng .zi ci yi wang .kong qiao li bu neng ji ...you nan yun ..ai le zhi zuo .you ai zeng zhi you xian yu .ci wei sheng shi wo ai er yin shi wo le .gou ai le you sheng .geng wei you shi yi .fu wu se you hao chou chou .wu sheng you shan e .ci wu zhi zi ran ye .zhi yu ai yu bu ai .xi yu bu xi .ren qing zhi bian .tong wu zhi li .wei zhi yu ci .ran jie wu yu yu nei .dai wu er cheng er .zhi fu ai le zi yi shi hui .xian gou yu xin .dan yin he sheng yi zi xian fa .gu qian lun yi ming qi wu chang .jin fu jia ci tan yi zheng ming hao er .bu wei ai le fa yu sheng yin .ru ai zeng zhi sheng yu xian yu ye .ran he sheng zhi gan ren xin .yi you jiu li zhi fa ren qing ye .jiu yi gan ku wei zhu .er zui zhe yi xi nu wei yong .qi jian huan qi wei sheng fa .er wei sheng you ai le .bu ke jian xi nu wei jiu shi .er wei jiu you xi nu zhi li ye ..qin ke nan yue ..fu guan qi cai se .tian xia zhi tong yong ye .xin bian yu nei er se ying yu wai .jiao ran ke jian .gu wu zi bu yi .fu sheng yin .qi zhi ji zhe ye .xin ying gan er dong .sheng cong bian er fa .xin you sheng shuai .sheng yi long sha .tong jian yi yu yi shen .he du yu sheng bian dang yi xie .fu xi nu zhang yu se zhen .ai le yi yi xing yu sheng yin .sheng yin zi dang you ai le .dan an zhe bu neng shi zhi .zhi zhong zi zhi tu .sui zao wu chang zhi sheng .ze ying ran du jian yi .jin meng gu mian qiang er bu wu .li lou zhao qiu hao yu bai xun .yi ci yan zhi .ze ming an shu neng yi .bu ke shou zhi chi zhi du .er yi li lou zhi cha .zhi zhong tong zhi ting .er cai zhong zi zhi cong .jie wei gu ren wei wang ji ye ..zhu ren da yue ..nan yun .xin ying gan er dong .sheng cong bian er fa .xin you sheng shuai .sheng yi jiang sha .ai le zhi qing .bi xing yu sheng yin .zhong zi zhi tu .sui zao wu chang zhi sheng .ze ying ran du jian yi .bi ruo suo yan .ze zhuo zhi zhi bao .shou yang zhi ji .bian he zhi yuan .bo qi zhi bei .xiang ru zhi han nu .bu zhan zhi bu zhi .qian bian bai tai .shi ge fa yi yong zhi ge .tong qi shu dan zhi wei .ze zhong zi zhi tu .ge shen qi qing yi .er wei ting sheng zhe bu yi gua zhong yi si .cha qing zhe bu yi da xiao wei yi .tong chu yi shen zhe .qi yu shi zhi ye .she shi cong xia .ze zi ye zhi tu .yi dang fu cao lv ming guan .yi kao qi yin .zhi nan feng zhi sheng shuai .bie ya .zheng zhi yin zheng ye .fu shi xin zhi yu shen jue .xun mu zhi yu ai qi .tong yong chu lei .shi di ya chang zhi .bi bu yan le lei tian er ai lei ku .si ke zhi yi .he zhe .ji ye rou han ..ze bian chu .wu zhu yu ai le .you .jiu zhi nang lu .sui ze ju bu tong .er jiu wei bu bian ye .sheng ju yi ti zhi suo chu .he du dang han ai le zhi li ye .qie fu .xian chi ...liu jing ...da zhang ...shao xia ..ci xian wang zhi zhi le .suo yi dong tian di .gan gui shen .jin bi yun sheng yin mo bu xiang qi ti er chuan qi xin .ci bi wei zhi le bu ke tuo zhi yu gu shi .bi xu sheng ren li qi xian guan .er nai ya yin de quan ye .shun ming kui .ji shi fu shi .ba yin ke xie .shen ren yi he ..yi ci yan zhi .zhi le sui dai sheng ren er zuo .bu bi sheng ren zi zhi ye .he zhe .yin sheng you zi ran zhi he .er wu xi yu ren qing .ke xie zhi yin .cheng yu jin shi .zhi he zhi sheng .de yu guan xian ye .fu xian hao zi you xing ke cha .gu li gu yi ming an yi gong er .ruo nai yi shui ji shui .shu yi zhi zai ..qin ke nan yue ..sui zhong yu you yin .zu zhao gong nan .ran qi da li .dang you suo jiu .ruo ge lu wen niu ming .zhi qi san zi wei xi .shi kuang chui lv .zhi nan feng bu jing .chu shi bi bai .yang she mu ting wen er ti .er shen qi sang jia .fan ci shu shi .jie xiao yu shang shi .shi yi xian jian lu zai .tui ci er yan .ze sheng shuai ji xiong .mo bu cun hu sheng yin yi .jin ruo fu wei zhi wu wang .ze qian yan wang ji .jie wei qi wu .wu yong zhi ye .yi yan tong lun .wei zhi huo an .ruo neng ming si suo yi .xian qi suo you .she er lun ju ji .yuan zhong wen zhi ..zhu ren da yue ..wu wei neng fan san yu zhe .de yi er wang yan .shi yi qian lun lue er wei xiang .jin fu fan xun huan zhi nan .gan bu zi yi jie xie .fu lu niu neng zhi xi li zhi sang sheng .ai san zi zhi bu cun .han bei jing nian .su yuan ge lu .ci wei xin yu ren tong .yi yu shou xing er .ci you wu zhi suo yi ye .qie niu fei ren lei .wu dao xiang tong .ruo wei ming shou jie neng you yan .ge lu shou xing du xiao zhi .ci wei cheng qi yu er lun qi shi .you yi chuan yi yan er .bu wei kao sheng yin er zhi qi qing .ze fei suo yi wei nan ye .ruo wei zhi zhe wei dang chu wu er da .wu suo bu zhi .jin qie xian yi qi suo yi zhe .qing wen .sheng ren zu ren hu yu .dang zhi qi suo yan fou hu .nan zhe bi yue zhi zhi .zhi zhi zhi li he yi ming zhi .yuan jie zi zhi nan yi li jian shi zhi yu .huo dang yu guan jie shi qi yan xie .jiang chui lv ming guan xiao qi yin xie .guan qi cai se he qi xin xie .ci wei zhi xin zi you qi se .sui zi bu yan .you jiang zhi zhi .zhi zhi zhi dao .ke bu dai yan ye .ruo chui lv xiao yin yi zhi qi xin .jia ling xin zhi yu ma er wu yan lu .cha zhe gu dang you lu yi zhi ma ye .ci wei xin bu xi yu suo yan .yan huo bu zu yi zheng xin ye .ruo dang guan jie er zhi yan .ci wei ru zi xue yan yu suo shi .ran hou zhi zhi .ze he gui yu cong ming zai .fu yan .fei zi ran yi ding zhi wu .wu fang shu su .tong shi yi hao .ju yi ming yi wei biao shi er .fu sheng ren qiong li .wei zi ran ke xun .wu wei bu zhao .gou wu wei bu zhao .li bi ze sui jin bu jian .gu yi yu zhi yan bu de qiang tong .tui ci yi wang .ge lu zhi bu zhi niu ming .de bu quan hu ..you nan yun ..shi kuang chui lv .zhi nan feng bu jing .chu duo si sheng .ci you wu zhi suo yi ye .qing wen shi kuang chui lv zhi shi .chu guo zhi feng xie .ze xiang qu qian li .sheng bu zu da .ruo zheng shi chu feng lai ru lv zhong xie .ze chu nan you wu .yue .bei you liang .song .gou bu jian qi yuan .xi yi shi zhi zai .fan yin yang fen ji .ran hou cheng feng .qi zhi xiang gan .chu di er fa .he de fa chu ting .lai ru jin hu .qie you lv lv fen si shi zhi qi er .shi zhi er qi dong .lv ying er hui yi .jie zi ran xiang dai .bu jia ren yi wei yong ye .shang sheng xia sheng .suo yi jun wu sheng zhi he .xu gang rou zhi fen ye .ran lv you yi ding zhi sheng .sui dong chui zhong lv .qi yin zi man er wu sun ye .jin yi jin ren zhi qi .chui wu yun zhi lv .chu feng an de lai ru qi zhong .yu wei ying suo xie .feng wu xing .sheng yu lv bu tong .ze xiao li zhi di .wu qu yu feng lv .bu qi ran hu .qi du shi kuang duo shi bo wu .zi you yi zhi sheng bai zhi xing .yu gu zhong xin er tuo yi shen wei .ruo bo chang qian zhi xu jing gong shou zai ..you nan yun ..yang she mu ting wen er ti er shen qi sang jia .fu qing wen he you zhi zhi .wei shen xin du wu an yu er dang xie .chang wen er ti ruo ci qi da er e .jin zhi ti sheng si xi zhi ti sheng .gu zhi qi sang jia xie .ruo shen xin du wu an yu zhi dang .fei li zhi suo de ye .sui yue ting ti .wu qu yan yu er sheng yi .ruo yi chang wen zhi sheng wei e .gu zhi jin ti dang e .ci wei yi jia sheng wei du .yi xiao yi zhi ti ye .fu sheng zhi yu yin .you xing zhi yu xin ye .you xing tong er qing guai .mao shu er xin jun zhe .he yi ming zhi .sheng ren qi xin deng de er xing zhuang bu tong ye .gou xin tong er xing yi .ze he yan hu guan xing er zhi xin zai .qie kou zhi ji qi wei sheng .he yi yu lai .na qi er ming xie .ti sheng zhi shan e .bu you er kou ji xiong .you qin se zhi qing zhuo bu zai cao zhe zhi gong zhuo ye .xin neng bian li shan tan .er bu neng ling nei .diao li .you gu zhe neng shan qi qu du .er bu neng ling qi bi qing he ye .qi bu jia miao gu er liang ..bu yin hui xin er diao .ran ze xin zhi yu sheng .ming wei er wu .er wu zhi cheng ran .ze qiu qing zhe bu liu guan yu xing mao .kui xin zhe bu jie ting yu sheng yin ye .cha zhe yu yin sheng yi zhi xin .bu yi wai hu .jin jin mu wei dai zhi yu lao cheng .er zhuan xin zuo ri zhi sheng .yi zheng jin ri zhi ti .qi bu wu zhong yu qian shi hao qi zhe cong er cheng zhi zai ..qin ke nan yue ..wu wen bai zhe bu xiu zou .suo yi quan ye .wu xin wei yan er yan .nan fu geng cong qi yu .jin ping he zhi ren .ting zheng di pi pa .ze xing zao er zhi yue .wen qin se zhi yin .ze ting jing er xin xian .tong yi qi zhi zhong .qu yong mei shu .ze qing sui zhi bian .zou qin sheng ze tan xian er kang kai .li qi chu ze qing yi er si zhuan .si jiao nong ze huan fang er yu qie .xin wei sheng bian .ruo ci qi zhong .gou zao jing you sheng .ze he wei xian qi ai le .er dan yun zhi he zhi sheng .wu suo bu gan .tuo da tong yu sheng yin .gui zhong bian yu ren qing .de wu zhi bi bu ming ci zai ..zhu ren da yue ..nan yun .pi pa .zheng .di ling ren zao yue .you yun .qu yong mei shu er qing sui zhi bian .ci cheng suo yi shi ren chang gan ye .pi pa .zheng .di .jian cu er sheng gao .bian zhong er jie shu .yi gao sheng yu shu jie .gu shi ren xing zao er zhi yue .you ling duo jing er .zhong gu hai xin .gu .wen gu pi zhi yin .si jiang shuai zhi chen ..gai yi sheng yin you da xiao .gu dong ren you meng jing ye .qin se zhi ti .jian liao er yin pi .bian xi er sheng qing .yi pi yin yu xi bian .bu xu xin jing ting .ze bu jin qing he zhi ji .shi yi ting jing er xin xian ye .fu qu yong bu tong .yi you shu qi zhi yin er .qi chu zhi qu .duo zhong gu qing yi .bian miao gu si zhuan .jiao nong zhi yin .yi zhong sheng zhi mei .hui wu yin zhi he .qi ti shan er yong bo .gu xin chi yu zhong li .wu yin hui .gu huan fang er yu qie .ran jie yi dan .fu .gao .pi .shan .e wei ti .er ren qing yi zao .jing er rong duan .ci wei sheng yin zhi ti .jin yu shu ji .qing zhi ying sheng .yi zhi yu zao jing er .fu qu yong mei shu .er qing zhi chu bian .you zi wei yi mei .er kou zhe shi zhi ye .wu wei wan shu .er da tong yu mei .qu bian sui zhong .yi da tong yu he .mei you gan .he you le .ran sui qu zhi qing .jin yu he yu .ying mei zhi kou .jue yu gan jing .an de ai le yu qi jian zai .ran ren qing bu tong .ge shi suo jie .ze fa qi suo huai .ruo yan ping he .ai le zheng deng .ze wu suo xian fa .gu zhong de zao jing .ruo you suo fa .ze shi you zhu yu nei .bu wei ping he ye .yi ci yan zhi .zao jing zhe .sheng zhi gong ye .ai le zhe .qing zhi zhu ye .bu ke jian sheng you zao jing zhi ying .yin wei ai le zhe jie you sheng yin ye .qie sheng yin sui you meng jing .meng jing ge you yi he .he zhi suo gan .mo bu zi fa .he yi ming zhi .fu hui bin ying tang .jiu han zou qin .huo xin ran er huan .huo can er qi .fei jin ai yu bi .dao le yu ci ye .qi yin wu bian yu xi .er huan qi bing yong .si fei .chui wan bu tong .xie .fu wei wu zhu yu xi nu .yi ying wu zhu yu ai le .gu huan qi ju jian .ruo zi pian gu zhi yin .han yi zhi zhi sheng .qi suo fa ming .ge dang qi fen .ze yan neng jian yu qun li .zong fa zhong qing xie .you shi yan zhi .sheng yin yi ping he wei ti .er gan wu wu chang .xin zhi yi suo si wei zhu .ying gan er fa .ran ze sheng zhi yu xin .shu tu yi gui .bu xiang jing wei .yan de ran tai he yu huan qi .zhui xu ming yu ai le zai .qin ke nan yue ..lun yun .meng jing zhi yin .ge you yi he .he zhi suo gan .mo bu zi fa .shi yi jiu han zou qin er huan qi bing yong .ci yan pian bing zhi qing xian ji yu nei .gu huai huan zhe zhi ai yin er fa .nei qi zhe yu le sheng er gan ye .fu yin sheng zi dang you yi ding zhi ai le .dan sheng hua chi huan bu ke cang zu .bu neng dui yi .pian zhong zhi qing .chu wu er zuo .gu jin ai le tong shi er ying er .sui er qing ju jian .ze he sun yu sheng yin you ding li xie .zhu ren da yue ..nan yun .ai le zi you ding sheng .dan pian zhong zhi qing .bu ke zu yi .gu huai qi zhe yu le sheng er ai er .ji ru suo yan .sheng you ding fen .jia shi .lu ming .zhong zou .shi le sheng ye .er ling qi zhe yu zhi .sui sheng hua chi huan .dan dang bu neng shi bian ling huan er .he de geng yi ai xie .you yi jue zhi huo .sui wei neng wen yi shi .bu yi fu zeng qi han yi .fu huo fei long han zhi wu .le fei zeng ai zhi ju ye .li xian gao tang er huan qi bing yong zhe .zhi zhi he zhi fa zhi dao qing .gu ling wai wu suo gan de zi jin er .nan yun .pian zhong zhi qing .chu wu er zuo .gu ling ai le tong shi er ying er .fu yan ai zhe .huo jian ji zhang er qi .huo du yu fu er bei .tu yi gan ren wang er wu cun .tong shi xian er xing qian .qi suo yi hui zhi .jie zi you you .bu wei chu di er sheng ai .dang xi er lei chu ye .jin jian ji zhang yi zhi gan .ting he sheng er liu ti zhe .si fei he zhi suo gan .mo bu zi fa ye ..qin ke nan yue ..lun yun .jiu han zou qin er huan qi bing yong .yu tong ci yan .gu da yi pian qing gan wu er fa er .jin qie yin xin er yan .ming zhi yi cheng xiao .fu ren xin bu huan ze qi .bu qi ze huan .ci qing zhi zhi da yu ye .ran qi shi qi zhi shang .xiao shi huan zhi yong .gai wen qi .chu zhi qu zhe .wei du qi ai ti zhi rong .er wei zeng jian xiao jue zhi mao .ci bi qi .chu zhi qu .yi ai wei ti .gu qi suo gan .jie ying qi du liang .qi tu yi duo zhong er shao bian .ze zhi qing yi er si zhuan xie .ruo cheng neng zhi qi .ze sheng yin zhi you ai le .duan ke zhi yi ..zhu ren da yue ..sui ren qing gan yu ai le .ai le ge you duo shao .you ai le zhi ji .bu bi tong zhi ye .fu xiao ai rong huai .shen bei er qi .ai zhi fang ye .xiao huan yan yue .zhi le xin yu .le zhi li ye .he yi ming zhi .fu zhi qin an yu .ze tian ruo zi ran .suo zi de ye .ji zai wei ji .jin ran hou ji .ze .bu ji ren wu .you ci yan zhi .ren wu zhi bu ruo xiang zhi zi de .qi bu ran zai ..zhi fu xiao jue sui chu yu huan qing .ran zi yi li cheng you fei zi ran ying sheng zhi ju ye .ci wei le zhi ying sheng .yi zi de wei zhu .ai zhi ying gan .yi chui ti wei gu .chui ti ze xing dong er ke jue .zi de ze shen he er wu you .shi yi guan qi yi er bu shi qi tong .bie qi wai er wei cha qi nei er .ran xiao jue zhi bu xian yu sheng yin .qi du qi chu zhi qu xie .jin bu qiu le yu zi de zhi yu .er yi wu xiao jue wei qi .chu ti ai .qi bu zhi ai er bu shi le hu ..qin ke wen yue ..zhong ni you yan ..yi feng yi su .mo shan yu le ..ji ru suo lun .fan bai ai le .jie bu zai sheng .ji yi feng yi su .guo yi he wu xie .you gu ren shen mi mi zhi feng .yi xin yao er zhi sheng .gu yue ..fang zheng sheng .yuan ning ren ..ran ze zheng wei zhi yin ji ming qiu yi xie shen ren .gan wen zheng ya zhi ti .long bi suo ji .feng su cheng yi .xi you er ji .xing zhong wen zhi .yi wu suo yi ..zhu ren ying zhi yue ..fu yan yi feng yi su zhe .bi cheng shuai bi zhi hou ye .gu zhi wang zhe .cheng tian li wu .bi chong jian yi zhi jiao .yu wu wei zhi zhi .jun jing yu shang .chen shun yu xia .xuan hua qian tong .tian ren jiao tai .ku gao zhi lei .jin yu ling ye .liu he zhi nei .mu yu hong liu .dang di chen gou .qun sheng an yi .zi qiu duo fu .mo ran cong dao .huai zhong bao yi .er bu jue qi suo yi ran ye .he xin zu yu nei .he qi jian yu wai .gu ge yi xu zhi .ren wu yi xuan qing .ran hou wen zhi yi cai zhang .zhao zhi yi feng ya .bo zhi yi ba yin .gan zhi yi tai he .dao qi shen qi .yang er jiu zhi .ying qi qing xing .zhi er ming zhi .shi xin yu li xiang shun .qi yu sheng xiang ying .he hu hui tong .yi ji qi mei .gu kai le zhi qing .jian yu jin shi .han hong guang da .xian yu yin sheng ye .ruo yi wang ze wan guo tong feng .fang rong ji mao .fu ru qiu lan .bu qi er xin .bu mou er cheng .mu ran xiang ai .you shu jin cai .er can bing ke guan ye .da dao zhi long .mo sheng yu zi .tai ping zhi ye .mo xian yu ci .gu yue ..yi feng yi su .mo shan yu le ..le zhi wei ti .yi xin wei zhu .gu wu sheng zhi le .min zhi fu mu ye .zhi ba yin hui xie .ren zhi suo yue .yi zong wei zhi le .ran feng su yi yi .bu zai ci ye .fu yin sheng he bi .ren qing suo bu neng yi zhe ye .shi yi gu ren zhi qing zhi bu ke fang .gu yi qi suo dun .zhi yu zhi bu ke jue .gu yin qi suo zi .wei ke feng zhi li .zhi ke dao zhi le .kou bu jin wei .le bu ji yin .kui zhong shi zhi yi .du xian yu zhi zhong .wei zhi jian ze .shi yuan jin tong feng .yong er bu jie .yi suo yi jie zhong xin .zhuo bu qian ye .gu xiang xiao xiang shu yi sui zhi bian .si zhu yu zu dou bing cun .yu mao yu yi rang ju yong .zheng yan yu he sheng tong fa .shi jiang ting shi sheng ye .bi wen ci yan .jiang guan shi rong ye .bi chong ci li .li you bin zhu sheng jiang .ran hou chou cu xing yan .yu shi yan yu zhi jie .sheng yin zhi du .yi rang zhi yi .dong zhi zhi shu .jin tui xiang xu .gong wei yi ti .jun chen yong zhi yu chao .shu shi yong zhi yu jia .shao er xi zhi .chang er bu dai .xin an zhi gu .cong shan ri qian .ran hou lin zhi yi jing .chi zhi yi jiu er bu bian .ran hou hua cheng .ci you xian wang yong le zhi yi ye .gu chao yan pin xiang .jia le bi cun .shi yi guo shi cai feng su zhi sheng shuai .ji zhi le gong .xuan zhi guan xian .shi yan zhi zhe wu zui .wen zhi zhe zu yi zi jie .ci you xian wang yong le zhi yi ye .ruo fu zheng sheng .shi yin sheng zhi zhi miao .miao yin gan ren .you mei se huo zhi .dan .huang jiu .yi yi sang ye .zi fei zhi ren .shu neng yu zhi .xian wang kong tian xia liu er bu fan .gu ju qi ba yin .bu du qi sheng .jue qi da he .bu qiong qi bian .juan yao tiao zhi sheng .shi le er bu yin .you da geng bu he .bu ji shao yao zhi wei ye .ruo liu su qian jin .ze sheng bu zu yue .you fei suo huan ye .ruo shang shi qi dao .guo sang qi ji .nan nv ben sui .yin huang wu du .ze feng yi ci bian .su yi hao cheng .shang qi suo zhi .ze qun neng si zhi .le qi suo xi .ze he yi zhu zhi .tuo yu he sheng .pei er chang zhi .cheng dong yu yan .xin gan yu he .feng su yi cheng .yin er ming zhi .ran suo ming zhi sheng .wu zhong yu yin xie ye .yin zhi yu zheng tong hu xin .ya .zheng zhi ti .yi zu yi guan yi ..
shi zai piao ran sheng jian wai .zun qian zi xian zi wei chou .qiu shan chun yu xian yin chu .yi bian jiang nan si si lou .yun men si wai feng meng yu .lin hei shan gao yu jiao chang .zeng feng jiao gong wei jin shi .fen ming ..yu lin qiang .li bai ti shi shui xi si .gu mu hui yan lou ge feng .ban xing ban zui you san ri .hong bai hua kai shan yu zhong .
feng qian yu quan chun guang zhu .chun zai cheng nan fang cao lu .wei sui liu luo shui bian hua .qie zuo piao ling ni shang xu . jing zhong yi jue xing xing wu .ren bu fu chun chun zi fu .meng hui ren yuan xu duo chou .zhi zai li hua feng yu chu .
ye lai xie shou meng tong you .chen qi ying jin lei mo shou .zhang pu lao shen san du bing .xian yang su cao ba hui qiu .jun mai quan xia ni xiao gu .wo ji ren jian xue man tou .a wei han lang xiang ci qu .ye tai mang mei de zhi bu .
qi liang bao jian pian .ji bo yu qiong nian .huang ye reng feng yu .qing lou zi guan xian .xin zhi zao bao su .jiu hao ge liang yuan .xin duan xin feng jiu .xiao chou dou ji qian .
ba yue dong ting qiu .xiao xiang shui bei liu .huan jia wan li meng .wei ke wu geng chou .bu yong kai shu zhi .pian yi shang jiu lou .gu ren jing luo man .he ri fu tong you .
jiao zhi shu feng hou .han chi nuan fu cui .zhong dong shan guo shu .zheng yue ye hua kai .ji yu sheng hun wu .qing shuang xia zhen lei .gu xiang yu wan li .ke si bei cong lai .
feng juan jiang hu yu an cun .si shan sheng zuo hai tao fan .xi chai huo ruan man zhan nuan .wo yu li nu bu chu men .jiang wo gu cun bu zi ai .shang si wei guo shu lun tai .ye lan wo ting feng chui yu .tie ma bing he ru meng lai .
juan ke ru jin lao yi .jiu shi bu nai chun he .ji zeng hu shang bu jing guo .kan hua nan mo zui .zhu ma cui lou ge . yuan yan chou sui fang cao .xiang qun yi zhuo chun luo .wang jiao zhuang de jiu shi duo .xiang lai xiao gu di .you jian liu po suo ..xiao gu di yi zuo .ge wu di .
shi mu zhi jian xi .sang zhe xian xian xi .xing yu zi huan xi .shi mu zhi wai xi .sang zhe xie xie xi .xing yu zi shi xi .
.zhen dian shu feng xiao .lian mu qiu feng dong .yue dao ye lai chou chu ming .zhi zhao tuan qin feng .
jia jia qiu chan xiang si zheng .ting chan xian bang liu bian xing .xiao xi qing shui ping ru jing .yi ye fei lai lang xi sheng .
ti niao yun shan jing .luo hua xi shui xiang .jia ren yi nian wo .yu ru an xiang wang ..
you ren wu ling qu .bao jian zhi qian jin .fen shou tuo xiang zeng .ping sheng yi pian xin .
chen qie wei shi shi .ke wei tong ku zhe yi .ke wei liu ti zhe er .ke wei chang tai xi zhe liu .ruo qi ta bei li er shang dao zhe .nan bian yi shu ju .jin yan zhe jie yue tian xia yi an yi zhi yi .chen du yi wei wei ye .yue an qie zhi zhe .fei yu ze yu .jie fei shi shi zhi zhi luan zhi ti zhe ye .fu bao huo cuo zhi ji xin zhi xia er qin qi shang .huo wei ji ran .yin wei zhi an .fang jin zhi shi .he yi yi ci .ben mo chuan ni .shou wei heng jue .guo zhi qiang rang .fei shen you ji .hu ke wei zhi .bi xia he bu yi ling chen de shu shu zhi yu qian .yin chen zhi an zhi ce .shi xiang ze yan .fu she lie zhi yu .yu an wei zhi ji shu ji .shi wei zhi lao zhi lv .ku shen ti .fa zhong gu zhi le .wu wei ke ye .le yu jin tong .er jia zhi zhu hou gui dao .bing ge bu dong .min bao shou ling .xiong xu bin fu .si huang xiang feng .bai xing su pu .yu song shuai xi .da shu ji de .ze tian xia shun zhi .hai nei zhi qi .qing he xian li .sheng wei ming di .mei wei ming shen .ming yu zhi mei .chui yu wu qiong ..li .zu you gong er zong you de .shi gu cheng zhi miao cheng wei tai zong .shang pei tai zu .yu han wang ji .jian jiu an zhi shi .cheng chang zhi zhi ye .yi cheng zu miao .yi feng liu qin .zhi xiao ye .yi xing tian xia .yi yu qun sheng .zhi ren ye .li jing chen ji .qing zhong tong de .hou ke yi wei wan shi fa cheng .sui you yu you bu xiao zhi si .you de meng ye er an .zhi ming ye .yi bi xia zhi ming da .yin shi shao zhi zhi ti zhe de zuo xia feng .zhi ci fei nan ye .qi ju ke su chen yu qian .yuan xing wu hu .chen jin ji zhi tian di .yan zhi wang gu .an zhi dang jin zhi wu .ri ye nian ci zhi shu ye .sui shi yu shun fu sheng .wei bi xia ji .wang yi yi ci .fu shu guo gu .bi xiang yi zhi shi ye .xia shu bei qi yang .shang shu shuang qi you .shen fei suo yi an shang er quan xia ye .jin huo qin di mou wei dong di .qin xiong zhi zi xi xiang er ji .jin wu you jian gao yi .tian zi chun qiu ding sheng .xing yi wei guo .de ze you jia yan .you shang ru shi .kuang mo da zhu hou quan li qie shi ci zhe hu .ran er tian xia shao an .he ye .da guo zhi wang you ruo wei zhuang .han zhi suo zhi fu xiang fang wo qi shi .shu nian zhi hou .zhu hou zhi wang da di jie guan .xue qi fang gang .han zhi fu xiang cheng bing er ci ba .bi zi cheng wei yi shang bian zhi si ren .ru ci .you yi huai nan .ji bei zhi wei xie .ci shi er yu wei zhi an .sui yao shun bu zhi .huang di yue ..ri zhong bi wei .cao dao bi ge ..jin ling ci dao shun .er quan an shen yi .bu ken zao wei .yi nai duo gu rou zhi shu er kang jing zhi .qi you yi qin zhi ji shi hu .fu yi tian zi zhi wei .cheng jin zhi shi .yin tian zhi zhu .shang dan yi wei wei an .yi luan wei zhi .jia she bi xia ju qi huan zhi chu .jiang bu he zhu hou er kuang tian xia hu .chen you yi zhi bi xia you suo bi bu neng yi .jia she tian xia ru nang shi .huai yin hou shang wang chu .qing bu wang huai nan .peng yue wang liang .han xin wang han .zhang ao wang zhao .guan gao wei xiang .lu wan wang yan .chen xi zai dai .ling ci liu qi gong zhe jie wang yang .dang shi shi er bi xia ji tian zi wei .neng zi an hu .chen you yi zhi bi xia zhi bu neng ye .tian xia yao luan .gao huang di yu zhu gong bing qi .fei you ze shi zhi shi yi yu xi zhi ye .zhu gong xing zhe nai wei zhong juan .qi ci jin de she ren .cai zhi bu dai zhi yuan ye .gao huang di yi ming sheng wei wu ji tian zi wei .ge gao yu zhi di yi wang zhu gong .duo zhe bai yu cheng .shao zhe nai san si shi xian .de zhi wo ye .ran qi hou shi nian zhi jian .fan zhe jiu qi .bi xia zhi yu zhu gong .fei qin jiao cai er chen zhi ye .you fei shen feng wang zhi ye .zi gao huang di bu neng yi shi yi sui wei an .gu chen zhi bi xia zhi bu neng ye .ran shang you ke wei zhe .yue shu .chen qing shi yan qi qin zhe .jia ling dao hui wang wang qi .yuan wang wang chu .zhong zi wang zhao .you wang wang huai yang .gong wang wang liang .ling wang wang yan .li wang wang huai nan .liu qi gui ren jie wang yang .dang shi shi bi xia ji wei .neng wei zhi hu .chen you zhi bi xia zhi bu neng ye .ruo ci zhu wang .sui ming wei chen .shi jie you bu yi kun di zhi xin .lv wu bu di zhi er tian zi zi wei zhe .shan jue ren .she si zui .shen zhe huo dai huang wu .han fa ling fei xing ye .sui xing bu gui ru li wang zhe .ling zhi bu ken ting .zhao zhi an ke zhi hu .xing er lai zhi .fa an ke de jia .dong yi qin qi .tian xia yuan shi er qi .bi xia zhi chen sui you han ru feng jing zhe .shi qi qi kou .bi shou yi xian qi xiong yi .bi xia sui xian .shui yu ling ci .gu shu zhe bi wei .qin zhe bi luan .yi ran zhi xiao ye .qi yi xing fu qiang er dong zhe .han yi xing sheng zhi yi .you bu yi qi suo yi ran .tong xing xi shi ji er dong .ji you zheng yi .qi shi jin you fu ran .yang huo zhi bian wei zhi suo yi .ming di chu zhi shang bu neng yi an .hou shi jiang ru zhi he .tu niu tan yi chao jie shi er niu .er mang ren bu dun zhe .suo pai ji bao ge .jie zhong li jie ye .zhi yu kuan bi zhi suo .fei jin ze fu .fu ren yi en hou .ren zhu zhi mang ren ye .quan shi fa zhi .ren zhu zhi jin fu ye .jin zhu hou wang jie zhong kuan bi ye .shi jin fu zhi yong .er yu ying yi mang ren .chen yi wei bu que ze zhe .hu bu yong zhi huai nan .ji bei .shi bu ke ye .chen qie ji qian shi .da di qiang zhe xian fan .huai yin wang chu zui qiang .ze zui xian fan .han xin yi hu .ze you fan .guan gao yin zhao zi .ze you fan .chen xi bing jing .ze you fan .peng yue yong liang .ze you fan .qing bu yong huai nan .ze you fan .lu wan zui ruo .zui hou fan .chang sha nai zai er wan wu qian hu er .gong shao er zui wan .shi shu er zui zhong .fei du xing yi ren ye .yi xing shi ran ye .nang ling fan .li .jiang .guan ju shu shi cheng er wang .jin sui yi can wang ke ye .ling xin .yue zhi lun lie wei che hou er ju .sui zhi jin cun ke ye .ran ze tian xia zhi da ji ke zhi yi .yu zhu wang zhi jie zhong fu .ze mo ruo ling ru chang sha wang .yu chen zi zhi wu zu hai .ze mo ruo ling ru fan li deng .yu tian xia zhi zhi an .mo ruo zhong jian zhu hou er shao qi li .li shao ze yi shi yi yi .guo xiao ze wang xie xin .ling hai nei zhi shi ru shen zhi shi bi .bi zhi shi zhi .mo bu zhi cong .zhu hou zhi jun bu gan you yi xin .fu cou bing jin er gui ming tian zi .sui zai xi min .qie zhi qi an .gu tian xia xian zhi bi xia zhi ming .ge di ding zhi .ling qi .zhao .chu ge wei ruo gan guo .shi dao hui wang .you wang .yuan wang zhi zi sun bi yi ci ge shou zu zhi fen di .di jin er zhi .ji yan .liang ta guo jie ran .qi fen di zhong er zi sun shao zhe .jian yi wei guo .kong er zhi zhi .xu qi zi sun sheng zhe .ju shi jun zhi .zhu hou zhi di qi xiao po ru han zhe .wei xi qi hou guo .ji feng qi zi sun ye .suo yi shu chang zhi .yi cun zhi di .yi ren zhi zhong .tian zi wang suo li yan .cheng yi ding zhi er yi .gu tian xia xian zhi bi xia zhi lian .di zhi yi ding .zong shi zi sun mo lv bu wang .xia wu bei pan zhi xin .shang wu zhu fa zhi zhi .gu tian xia xian zhi bi xia zhi ren .fa li er bu fan .ling xing er bu ni .guan gao .li ji zhi mou bu sheng .chai qi .kai zhang bu ji bu meng .xi min xiang shan .da chen zhi shun .gu tian xia xian zhi bi xia zhi yi .wo chi zi tian xia zhi shang er an .zhi yi fu .chao wei qiu .er tian xia bu luan .dang shi da zhi .hou shi song sheng .yi dong er wu ye fu .bi xia shui dan er jiu bu wei ci .tian xia zhi shi fang bing da zhong .yi jing zhi da ji ru yao .yi zhi zhi da ji ru gu .ping ju bu ke qu xin .yi er zhi chu .shen lv wang liao .shi jin bu zhi .bi wei gu ji .hou sui you bian que .bu neng wei yi .bing fei tu zhong ye .you ku zhi li .yuan wang zhi zi .di zhi cong di ye .jin zhi wang zhe .cong di zhi zi ye .hui wang zhi zi .qin xiong zi ye .jin zhi wang zhe .xiong zi zhi zi ye .qin zhe huo wang fen di yi an tian xia .shu zhe huo zhi da quan yi bi tian zi .chen gu yue fei tu bing zhong ye .you ku zhi li .ke tong ku zhe .ci bing shi ye .tian xia zhi shi fang dao xian .fan tian zi zhe .tian xia zhi shou .he ye .shang ye .man yi zhe .tian xia zhi zu .he ye .xia ye .jin xiong nu man mu qin lue .zhi bu jing ye .wei tian xia huan .zhi wang yi ye .er han sui jin xu cai zeng yi feng zhi .yi di zheng ling .shi zhu shang zhi cao ye .tian zi gong gong .shi chen xia zhi li ye .zu fan ju shang .shou gu ju xia .dao xian ru ci .mo zhi neng jie .you wei guo you ren hu .fei dan dao xian er yi .you lei bi .qie bing fei .fu bi zhe yi mian bing .fei zhe yi fang tong .jin xi bian bei bian zhi jun .sui you chang jue bu qing de fu .wu chi yi shang bu qing de xi .chi hou wang feng sui bu de wo .jiang li bei jie zhou er shui .chen gu yue yi fang bing yi .yi neng zhi zhi .er shang bu shi .ke wei liu ti zhe ci ye .bi xia he ren yi di huang zhi hao wei rong ren zhu hou .shi ji bei ru .er huo bu xi .chang ci an qiong .jin mou zhe lv yi wei shi .gu bu ke jie ye .wang ju shen yi .chen qie liao xiong nu zhi zhong bu guo han yi da xian .yi tian xia zhi da kun yu yi xian zhi zhong .shen wei zhi shi zhe xiu zhi .bi xia he bu shi yi chen wei shu guo zhi guan yi zhu xiong nu .xing chen zhi ji .qing bi xi dan yu zhi jing er zhi qi ming .fu zhong xing shuo er chi qi bei .ju xiong nu zhi zhong wei shang zhi ling .jin bu lie meng di er lie tian zhi .bu bo fan kou er bo xu tu .wan xi yu er bu tu da huan .fei suo yi wei an ye .de ke yuan shi .wei ke yuan jia .er zhi shu bai li wai wei ling bu xin .ke wei liu ti zhe ci ye .jin min mai tong zhe .wei zhi xiu yi si lv pian zhu yuan .nei zhi xian zhong .shi gu tian zi hou fu .suo yi miao er bu yan zhe ye .er shu ren de yi yi bi qie .bai hu zhi biao .bao wan zhi li . yi pian zhu .mei zhe fu xiu .shi gu tian zi zhi fu .jin fu ren da jia jia hui zhao ke zhe yi bei qiang .gu zhe yi feng yi di yi hou er jie shi .jin shu ren wu bi de wei di fu .chang you xia jian de wei hou shi .ran er tian xia bu qu zhe .dai wei you ye .qie di zhi shen zi yi zao ti .er fu min qiang wu bei wen xiu .tian zi zhi hou yi yuan qi ling .shu ren nie qie yuan qi lv .ci chen suo wei chuan ye .fu bai ren zuo zhi bu neng yi yi ren .yu tian xia wang han .hu ke de ye .yi ren geng zhi .shi ren ju er shi zhi .yu tian xia wang ji .bu ke de ye .ji han qie yu min zhi ji fu .yu qi wang wei jian xie .bu ke de ye .guo yi qu yi .dao zei zhi xu shi er .ran er xian ji zhe yue .wu dong ..wei da er .fu su zhi da bu jing ye .zhi wang deng ye .zhi mao shang ye .jin ji zhe you yue .wu wei ..ke wei chang tai xi zhe ci ye .shang jun yi li yi .qi ren en .bing xin yu jin qu .xing zhi er sui .qin su ri bai .gu qin ren jia fu zi zhuang ze chu fen .jia pin zi zhuang ze chu zhui .jie fu you chu .lv you de se .mu qu ji zhou .li er sui yu .bao bu qi yu .yu gong bing ju .fu gu bu xiang shuo .ze fan chun er xiang ji .qi ci zi qi li .bu tong qin shou zhe wang ji er .ran bing xin er fu shi you yue jue liu guo .jian tian xia .gong cheng qiu de yi .zhong bu zhi fan lian kui zhi jie .ren yi zhi hou .xin bing jian zhi fa .sui jin qu zhi ye .tian xia da bai .zhong yan gua .zhi qi yu .yong wei qie .zhuang ling shuai .qi luan zhi yi .shi yi da xian qi zhi .wei zhen hai nei .de cong tian xia .nang zhi wei qin zhe .jin zhuan er wei han yi .ran qi yi feng yu su .you shang wei gai .jin shi yi chi mi xiang jing .er shang wang zhi du .qi li yi .juan lian chi ri shen .ke wei yue yi er sui bu tong yi .zhu li bu er .lv fei gu xing ye .jin qi shen zhe sha fu xiong yi .dao zhe duo qin hu zhi lian .qian liang miao zhi qi .bai zhou da du zhi zhong piao li er duo zhi jin .jiao wei zhe chu ji shi wan shi su .fu liu bai yu wan qian .cheng chuan er xing jun guo .ci qi wang xing yi zhi you zhi zhe ye .er da chen te yi bu shu bu bao .qi hui zhi jian .yi wei da gu .zhi yu su liu shi .shi huai bai .yin tian er bu zhi guai .lv bu dong yu er mu .yi wei shi shi ran er .fu yi feng yi su .shi tian xia hui xin er xiang dao .lei fei su li zhi suo neng wei ye .su li zhi suo wu .zai yu dao bi kuang qie .er bu zhi da ti .bi xia you bu zi you .qie wei bi xia xi zhi .fu li jun chen .deng shang xia .shi fu zi you li .liu qin you ji .ci fei tian zhi suo wei .ren zhi suo she ye .fu ren zhi suo she .bu wei bu li .bu zhi ze jiang .bu xiu ze huai ..guan zi .yue ..li yi lian chi .shi wei si wei .si wei bu zhang .guo nai mie wang ..shi guan zi yu ren ye ze ke .guan zi er shao zhi zhi ti .ze shi qi ke bu wei han xin zai .qin mie si wei er bu zhang .gu jun chen guai luan .liu qin yang lu .jian ren bing qi .wan min li pan .fan shi san sui .er she ji wei xu .jin si wei you wei bei ye .gu jian ren ji xing .er zhong xin yi huo .qi ru jin ding jing zhi .ling jun jun chen chen .shang xia you cha .fu zi liu qin ge de qi yi .jian ren wang suo ji xing .er qun chen zhong xin .shi bu yi huo .ci ye yi ding .shi shi chang an .er hou you suo chi xun yi .ruo fu jing zhi bu ding .shi you du jiang he wang wei ji .zhong liu er yu feng bo .chuan bi fu yi .ke wei chang tai xi zhe ci ye .xia wei tian zi .shi you yu shi .er yin shou zhi .yin wei tian zi .er shi yu shi .er zhou shou zhi .zhou wei tian zi .san shi yu shi .er qin shou zhi .qin wei tian zi .er shi er wang .ren xing bu shen xiang yuan ye .he san dai zhi jun you dao zhi chang .er qin wu dao zhi bao ye .qi gu ke zhi ye .gu zhi wang zhe .tai zi nai sheng .gu ju yi li .shi shi fu zhi .you si qi su duan mian .jian zhi nan jiao .jian yu tian ye .guo que ze xia .guo miao ze qu .xiao zi zhi dao ye .gu zi wei chi zi er jiao gu yi xing yi .xi zhe cheng wang you zai qiang bao zhi zhong .zhao gong wei tai bao .zhou gong wei tai fu .tai gong wei tai shi .bao .bao qi shen ti .fu .chuan zhi de yi .shi .dao zhi jiao xun .ci san gong zhi zhi ye .yu shi wei zhi san shao .jie shang da fu ye .yue shao bao .shao fu .shao shi .shi yu tai zi yan zhe ye .gu nai hai zi ti you shi .san gong .san shao gu ming xiao ren li yi yi dao xi zhi .zhu qu xie ren .bu shi jian e xing .yu shi jie xuan tian xia zhi duan shi xiao ti bo wen you dao shu zhe yi wei yi zhi .shi yu tai zi ju chu chu ru .gu tai zi nai sheng er jian zheng shi .wen zheng yan .xing zheng dao .zuo you qian hou jie zheng ren ye .fu xi yu zheng ren ju zhi .bu neng wu zheng .you sheng chang yu qi bu neng bu qi yan ye .xi yu bu zheng ren ju zhi .bu neng wu bu zheng .you sheng chang yu chu zhi di bu neng bu chu yan ye .gu ze qi suo qi .bi xian shou ye .nai de chang zhi .ze qi suo le .bi xian you xi .nai de wei zhi .kong zi yue ..shao cheng ruo tian xing .xi guan ru zi ran ..ji tai zi shao chang .zhi fei se .ze ru yu xue .xue zhe .suo xue zhi guan ye ..xue li .yue ..di ru dong xue .shang qin er gui ren .ze qin shu you xu er en xiang ji yi .di ru nan xue .shang chi er gui xin .ze chang you you cha er min bu wu yi .di ru xi xue .shang xian er gui de .ze sheng zhi zai wei er gong bu yi yi .di ru bei xue .shang gui er zun jue .ze gui jian you deng er xia bu yi .di ru tai xue .cheng shi wen dao .tui xi er kao yu tai fu .tai fu fa qi bu ze er kuang qi bu ji .ze de zhi chang er zhi dao de yi .ci wu xue zhe ji cheng yu shang .ze bai xing li min hua ji yu xia yi ..ji tai yu ji guan cheng ren .mian yu bao fu zhi yan .ze you ji guo zhi shi .che shan zhi zai .jin shan zhi jing .fei bang zhi mu .gan jian zhi gu .gu shi song shi .gong song zhen jian .da fu jin mou .shi chuan min yu .xi yu zhi chang .gu qie er bu kui .hua yu xin cheng .gu zhong dao ruo xing .san dai zhi li .chun chao chao ri .qiu mu xi yue .suo yi ming you jing ye .chun qiu ru xue .zuo guo lao .zhi jiang er qin kui zhi .suo yi ming you xiao ye .xing yi luan he .bu zhong .cai qi ..qu zhong .si xia ..suo yi ming you du ye .qi yu qin shou .jian qi sheng bu shi qi si .wen qi sheng bu shi qi rou .gu yuan pao chu .suo yi chang en .qie ming you ren ye .fu san dai zhi suo yi chang jiu zhe .yi qi fu yi tai zi you ci ju ye .ji qin er bu ran .qi su gu fei gui ci rang ye .suo shang zhe gao jie ye .gu fei gui li yi ye .suo shang zhe xing fa ye .shi zhao gao fu hu hai er jiao zhi yu .suo xi zhe fei zhan yi ren .ze yi ren zhi san zu ye .gu hu hai jin ri ji wei er ming ri she ren .zhong jian zhe wei zhi fei bang .shen ji zhe wei zhi yao yan .qi shi sha ren ruo ai cao jian ran .qi wei hu hai zhi xing e zai .bi qi suo yi dao zhi zhe fei qi li gu ye .bi yan yue ..bu xi wei li .shi yi cheng shi ..you yue ..qian che fu .hou che jie ..fu san dai zhi suo yi chang jiu zhe .qi yi shi ke zhi ye .ran er bu neng cong zhe .shi bu fa sheng zhi ye .qin shi zhi suo yi ji jue zhe .qi zhe ji ke jian ye .ran er bu bi .shi hou che you jiang fu ye .fu cun wang zhi bian .zhi luan zhi ji .qi yao zai shi yi .tian xia zhi ming .xian yu tai zi .tai zi zhi shan .zai yu zao yu jiao yu xuan zuo you .fu xin wei lan er xian yu jiao .ze hua yi cheng ye .kai yu dao shu zhi yi zhi zhi .ze jiao zhi li ye .ruo qi fu xi ji guan .ze zuo you er yi .fu hu .yue zhi ren .sheng er tong sheng .qi yu bu yi .ji qi chang er cheng su .lei shu yi er bu neng xiang tong .xing zhe you sui si er bu xiang wei zhe .ze jiao xi ran ye .chen gu yue xuan zuo you zao yu jiao zui ji .fu jiao de er zuo you zheng .ze tai zi zheng yi .tai zi zheng er tian xia ding yi ..shu .yue ..yi ren you qing .zhao min lai zhi ..ci shi wu ye .fan ren zhi zhi .neng jian yi ran .bu neng jian jiang ran .fu li zhe jin yu jiang ran zhi qian .er fa zhe jin yu ji ran zhi hou .shi gu fa zhi suo yong yi jian .er li zhi suo wei sheng nan zhi ye .ruo fu qing shang yi quan shan .xing fa yi cheng e .xian wang zhi ci zhi zheng .jian ru jin shi .xing ci zhi ling .xin ru si shi .ju ci zhi gong .wu si ru tian di er .qi gu bu yong zai .ran er yue li yun li yun zhe .gui jue e yu wei meng .er qi jiao yu wei miao .shi min ri qian shan yuan zui er bu zi zhi ye .kong yu yue ..ting song .wu you ren ye .bi ye shi wu song hu ..wei ren zhu ji zhe .mo ru xian shen qu she .qu she zhi ji ding yu nei .er an wei zhi meng ying yu wai yi .an zhe fei yi ri er an ye .wei zhe fei yi ri er wei ye .jie yi ji jian ran .bu ke bu cha ye .ren zhu zhi suo ji .zai qi qu she .yi li yi zhi zhi zhe .ji li yi .yi xing fa zhi zhi zhe .ji xing fa .xing fa ji er min yuan bei .zha yi ji er min he qin .gu shi zhu yu min zhi shan tong .er suo yi shi min shan zhe huo yi .huo dao zhi yi de jiao .huo ou zhi yi fa ling .dao zhi yi de jiao zhe .de jiao qia er min qi le .ou zhi yi fa ling zhe .fa ling ji er min feng ai .ai le zhi gan .huo fu zhi ying ye .qin wang zhi yu zun zong miao er an zi sun .yu tang wu tong .ran er tang wu guang da qi de xing .liu qi bai sui er fu shi .qin wang zhi tian xia .shi yu sui ze da bai .ci wang ta gu yi .tang wu zhi ding qu she shen er qin wang zhi ding qu she bu shen yi .fu tian xia .da qi ye .jin ren zhi zhi qi .zhi zhu an chu ze an .zhi zhu wei chu ze wei .tian xia zhi qing yu qi wang yi yi .zai tian zi zhi suo zhi zhi .tang wu zhi tian xia yu ren yi li le .er de ze qia .qin shou cao mu guang yu .de bei man mo si yi .lei zi sun shu shi shi .ci tian xia suo gong wen ye .qin wang zhi tian xia yu fa ling xing fa .de ze wang yi you .er yuan du ying yu shi .xia zeng e zhi ru chou .huo ji ji shen .zi sun zhu jue .ci tian xia zhi suo gong jian ye .shi fei qi ming xiao da yan xie .ren zhi yan yue ..ting yan zhi dao .bi yi qi shi guan zhi .ze yan zhe mo gan wang yan ..jin huo yan li yi zhi bu ru fa ling .jiao hua zhi bu ru xing fa .ren zhu hu bu yin yin .zhou .qin shi yi guan zhi ye .ren zhu zhi zun pi ru tang .qun chen ru bi .zhong shu ru di .gu bi jiu ji shang .lian yuan di .ze tang gao .bi wang ji .lian jin di .ze tang bei .gao zhe nan pan .bei zhe yi ling .li shi ran ye .gu gu zhe sheng wang zhi wei deng lie .nei you gong qing da fu shi .wai you gong hou bo zi nan .ran hou you guan shi xiao li .yan ji shu ren .deng ji fen ming .er tian zi jia yan .gu qi zun bu ke ji ye .li yan yue ..yu tou shu er ji qi ..ci shan yu ye .shu jin yu qi .shang dan bu tou .kong shang qi qi .kuang yu gui chen zhi jin zhu hu .lian chi jie li yi zhi jun zi .gu you ci si er wang lu ru .shi yi qing yi zhi zui bu ji tai fu .yi qi li zhu shang bu yuan ye .li bu gan chi jun zhi lu ma .cu qi chu zhe you fa .jian jun zhi ji zhang ze qi .zao jun zhi cheng che ze xia .ru zheng men ze qu .jun zhi chong chen sui huo you guo .xing lu zhi zui bu jia qi shen zhe .zun jun zhi gu ye .ci suo yi wei zhu shang yu yuan bu jing ye .suo yi ti mao da chen er li qi jie ye .jin zi wang hou san gong zhi gui .jie tian zi zhi suo gai rong er li zhi ye .gu tian zi zhi suo wei bo fu .bo jiu ye .er ling yu zhong shu tong qing yi yue chi qi shi zhi fa .ran ze tang bu wang bi hu .bei lu ru zhe bu tai po hu .lian chi bu xing .da chen wu nai wo zhong quan .da guan er you tu li wang chi zhi xin hu .fu wang yi zhi shi .er shi jian dang yi zhong fa zhe .tou shu er bu ji qi zhi xi ye .chen wen zhi .lv sui xian bu jia yu zhen .guan sui bi bu yi ju lv .fu chang yi zai gui chong zhi wei .tian zi gai rong er ti mao zhi yi .li min chang fu fu yi jing wei zhi yi .jin er you guo .di ling fei zhi ke ye .tui zhi ke ye .ci zhi si ke ye .mie zhi ke ye .ruo fu shu fu zhi .xi xie zhi .shu zhi si kou .bian zhi tu guan .si kou xiao li li ma er bang chi zhi .dai fei suo yi ling zhong shu jian ye .fu bei jian zhe xi zhi zun gui zhe zhi yi dan .wu yi nai ke yi jia ci ye .fei suo yi xi tian xia ye .fei zun zun gui gui zhi hua ye .fu tian zi zhi suo chang jing .zhong shu zhi suo chang chong .si er si er .jian ren an yi de ru ci er dun ru zhi zai .yu rang shi zhong xing zhi jun .zhi bo fa er mie zhi .yi shi zhi bo .ji zhao mie zhi bo .yu rang xin mian tun tan .bi bao xiang zi .wu qi er bu zhong .ren wen yu zi .yu zi yue ..zhong xing zhong ren xu wo .wo gu zhong ren shi zhi .zhi bo guo shi yu wo .wo gu guo shi bao zhi ..gu ci yi yu rang ye .fan jun shi chou .xing ruo gou zhi .yi er kang jie zhi zhong .xing chu hu lie shi .ren zhu shi ran ye .gu zhu shang yu qi da chen ru yu quan ma .bi jiang quan ma zi wei ye .ru yu guan tu .bi jiang guan tu zi wei ye .wan dun wang chi . gou wang jie .lian chi bu li .qie bu zi hao .gou ruo er ke .gu jian li ze shi .jian bian ze duo .zhu shang you bai .ze yin er ting zhi yi .zhu shang you huan .ze wu gou mian er yi .li er guan zhi er .you bian wu shen zhe .ze qi mai er li zhi er .ren zhu jiang he bian yu ci .qun xia zhi zhong .er zhu shang zhi shao ye .suo tuo cai qi zhi ye zhe cui yu qun xia ye .ju wang chi .ju gou wang .ze zhu shang zui bing .gu gu zhe li bu ji shu ren .xing bu zhi da fu .suo yi li chong chen zhi jie ye .gu zhe da chen you zuo bu lian er fei zhe .bu wei bu lian .yue .fu gui bu shi ..zuo wu hui yin luan nan nv wang bie zhe .bu yue wu hui .yue .wei bao bu xiu ..zuo ba ruan bu sheng ren zhe .bu wei ba ruan .yue .xia guan bu zhi ..gu gui da chen ding you qi zui yi .you wei chi ran zheng yi hu zhi ye .shang qian jiu er wei zhi hui ye .gu qi zai da qian da he zhi yu zhe .wen qian he ze bai guan ying .pan shui jia jian .zao qing shi er qing zui er .shang bu zhi fu xi yin er xing ye .qi you zhong zui zhe .wen ming er zi chi .shang bu shi ren jing er jia ye .qi you da zui zhe .wen ming ze bei mian zai bai .die er zi cai .shang bu shi zuo yi er xing zhi ye .yue ..zi da fu zi you guo er .wu yu zi you li yi ..yu zhi you li .gu qun chen zi xi .ying yi lian chi .gu ren jin jie xing .shang she lian li yi yi yu qi chen .er chen bu yi jie xing bao qi shang zhe .ze fei ren lei ye .gu hua cheng su ding .ze wei ren chen zhe zhu er wang shen .guo er wang jia .gong er wang si .li bu gou jiu .hai bu gou qu .wei yi suo zai .shang zhi hua ye .gu fu xiong zhi chen cheng si zong miao .fa du zhi chen cheng si she ji .fu yi zhi chen cheng si jun shang .shou yu han di zhi chen cheng si cheng guo feng jiang .gu yue sheng ren you jin cheng zhe .bi wu ci zhi ye .bi qie wei wo si .gu wu de yu zhi ju sheng .bi qie wei wo wang .gu wu de yu zhi ju cun .fu jiang wei wo wei .gu wu de yu zhi jie an .gu xing er wang li .shou jie er zhang yi .gu ke yi tuo bu yu zhi quan .ke yi ji liu chi zhi gu .ci li lian chi xing li yi zhi suo zhi ye .zhu shang he sang yan .ci zhi bu wei .er gu bi zhi jiu xing .gu yue ke wei chang tai xi zhe ci ye .
shu yan yang sheng ji .bu que xing hong zhi .chuan gu you jiu tu .jun guo kai xin yi .
ming fei chu chu han gong shi .lei shi chun feng bin jiao chui .di huai gu ying wu yan se .shang de jun wang bu zi chi .gui lai que guai dan qing shou .ru yan ping sheng ji zeng you .yi tai you lai hua bu cheng .dang shi wang sha mao yan shou .yi qu xin zhi geng bu gui .ke lian zhuo jin han gong yi .ji sheng yu wen sai nan shi .zhi you nian nian hong yan fei .jia ren wan li chuan xiao xi .hao zai zhan cheng mo xiang yi .jun bu jian zhi chi chang men bi a jiao .ren sheng shi yi wu nan bei .ming fei chu jia yu hu er .zhan che bai liang jie hu ji .han qing yu yu du wu chu .chuan yu pi pa xin zi zhi .huang jin gan bo chun feng shou .dan kan fei hong quan hu jiu .han gong shi nv an chui lei .sha shang xing ren que hui shou .han en zi qian hu en shen .ren sheng le zai xiang zhi xin .ke lian qing zhong yi wu mei .shang you ai xian liu zhi jin .
shi jun zi li shen shi zhu .ji ming zhi ji .ze dang jie jin zhi mou .zhong gao shan dao .xiao huan yu wei xing .bao zhi yu wei ran .bi shen quan er zhu an .sheng wei ming chen .si wei shang gui .chui guang bai shi .zhao yao jian ce .si wei mei ye .gou yu zhi ji .bu neng fu wei wei wei luan zhi xian .er nai juan qu yun ming yu ji bai zhi hou .diao ming gu yu .xuan shi hai su .you jun zi guan zhi .jie suo bu qu ye .gai chang yin er lun zhi .yu rang chen shi zhi bo .ji zhao xiang zi sha zhi bo .rang wei zhi bao chou .sheng ming lie lie .sui yu fu yu fu mo bu zhi qi wei zhong chen yi shi ye .wu hu .rang zhi si gu zhong yi .xi hu chu si zhi dao you wei zhong zhe cun yan ..he ye .guan qi qi shen tun tan .wei qi you yue ..fan wu suo wei zhe ji nan .jiang yi kui tian xia hou shi zhi wei ren chen er huai er xin zhe ye ..wei fei zhong ke hu .ji guan qi zhan yi san yue .xiang zi ze yi bu si yu zhong xing shi .er du si yu zhi bo .rang ying yue ..zhong xing shi yi zhong ren dai wo .wo gu yi zhong ren bao zhi .zhi bo yi guo shi dai wo .wo gu yi guo shi bao zhi ..ji ci er lun .rang yu xu han yi .duan gui zhi shi han kang .ren zhang zhi shi wei xian .wei wen yi guo shi dai zhi ye .er gui ye zhang ye .li quan qi zhu cong zhi bo zhi qing .yu zhi di yi jiao qi zhi .er su qi wang ye .xi ci zhi shi zhi bo .yi wei chang yi guo shi dai zhi ye .er ci neng cha han .wei zhi qing yi jian zhi bo .sui bu yong qi yan yi zhi mie wang .er ci zhi zhi mou zhong gao .yi wu kui yu xin ye .rang ji zi wei zhi bo dai yi guo shi yi .guo shi ..ji guo zhi shang ye .dang bo qing di wu yan zhi ri .zong yu huang bao zhi shi .wei rang zhe zheng yi chen li jiu lie .zhun zhun ran er gao zhi ri ..zhu hou da fu ge an fen di .wu xiang qin duo .gu zhi zhi ye .jin wu gu er qu di yu ren .ren bu yu .er wu zhi fen xin bi sheng .yu zhi .ze wu zhi jiao xin yi qi .fen bi zheng .zheng bi bai .jiao bi ao .ao bi wang ..zhun qie ken zhi .jian bu cong .zai jian zhi .zai jian bu cong .san jian zhi .san jian bu cong .yi qi fu jian zhi si .si yu shi ri .bo sui wan ming bu ling .gan qi zhi cheng .shu ji fu wu .he han .wei .shi zhao wei .bao quan zhi zong .shou qi ji si .ruo ran .ze rang sui si you sheng ye .qi bu sheng yu zhan yi er si hu .rang yu ci shi .zeng wu yi yu kai wu zhu xin .shi bo zhi wei wang .you yue ren shi qin ren zhi fei ji ye .xiu shou pang guan .zuo dai cheng bai .guo shi zhi bao .zeng ruo shi hu .zhi bo ji si .er nai bu sheng xue qi zhi xing xing .gan zi fu yu ci ke zhi liu .he zu dao zai .he zu dao zai .sui ran .yi guo shi er lun .yu rang gu bu zu yi dang yi .bi chao wei chou di .mu wei jun chen .tian ran er zi de zhe .you rang zhi zui ren ye .yi .
xiao lou lian yuan heng kong .xia kui xiu gu diao an zhou .zhu lian ban juan .dan yi chu shi .qing ming shi hou .po nuan qing feng .nong qing wei yu .yu wu huan you .mai hua sheng guo jin .xie yang yuan luo .hong cheng zhen .fei yuan zhou .yu pei ding dong bie hou .chang jia qi .can cha nan you .ming jiang li suo .tian huan zhi dao .he tian ye shou .hua xia zhong men .liu bian shen xiang .bu kan hui shou .nian duo qing .dan you dang shi hao yue .xiang ren yi jiu .
tian ji sang wo qi .you fu sang wo zi .liang yan sui wei ku .pian xin jiang yu si .yu luo ru di zhong .zhu chen ru hai di .fu hai ke jian zhu .jue di ke jian shui .wei ren gui quan xia .wan gu zhi yi yi .fu ying dang wen shui .qiao cui jian zhong gui .

译文及注释

译文
上天至明至尊,灿烂遍布星辰。
  君子认为:“郑庄公在这件事上是符合礼制的。礼制,是可以治理国家,稳定政权,安抚百姓,并有利于后世子孙的。许国不守法度就去讨伐它,伏罪了就宽恕它,度量自己的德行去处理问题,估量自己的实力去行事,看清形势而后行动,不连累后人,可以说是知礼了。”
四季变(bian)化有常,万民恭敬诚信。
立春了,天气渐渐转暖,冰冻霜雪虽然还有,但已很少了。春天的到来,连草木也都知道。眼前的一派绿色,充满了春天的生(sheng)机。一阵东(dong)风吹来,春水碧波荡漾。
他曾描绘玄宗先帝的“照夜白”,画得象池龙腾飞十日声如雷。
  筹划国家大事的人,常注重艰难危险的一面,而忽略素常容(rong)易的一面,防范随时会出现的可怕事件,而遗漏不足疑虑的事件。然而,灾祸常常在疏忽之际发生,变乱常常在不加疑虑的事上突起。难道是考虑得不周到吗?大凡智力所能考虑到的,都是人事发展理应出现的情况,而超出智力所能达到的范围,那是天道的安排呀!
万里积雪笼罩着冷冽的寒光(guang),边塞的曙光映照着旌旗飘动。
高大的房屋梳齿般排列(lie),高高的围墙在外面曲折回环。
我思念家乡,忆念胞弟,清冷的月夜,思不能寐,忽步忽立。
《焚书坑》章碣 古诗(shi)的灰烬还没冷却,山东群雄已揭竿起义,起义军领袖刘邦和项羽,原来都不读书!
黑猿抱叶啼叫,翡翠鸟衔花飞来。
野鹤清晨即出,山中的精灵在白天都躲藏了起来。石林邻近蟠龙水晶宫,方圆百里,茫茫苍苍。 回忆起游玩杨柳渚的情景,曾经也在定昆池飞马驰骋。醉来把玩青青的荷叶,狂欢之中把白巾小帽也给丢失了。
只有古代圣王德行高尚,才能够享有天下的土地。
倚着玉柱畅饮,欣赏那深秋景色。
我曾经苦于伤春而不忍再听,京城哪里有可以栖息的花枝?
天色已晚,整理轻舟向长满杜衡的岸边靠拢。在盛产鱼米的水路驿站,放下白色的船帆。面对傍晚的天空,明朗的天色如同晴朗的白昼,江水澄静,皎月耀光。怎堪听从那遥远的村落传来的悠悠羌笛声,引起离开家园和亲人的离人无限悲伤。此时,感到自己就如同水中之萍、风中之梗,过着漂荡不定的生活,马上要过年了,思绪却纷繁复杂。

注释
⑦ 呼取:叫,招呼
⑷更容:更应该。
28.俦(chóu):辈,同类。
⑴水调歌头:词牌名。又名“元会曲”“凯歌”“台城游”等。相传隋炀帝开汴河自制《水调歌》,唐人演为大曲, “歌头”就是大曲中的开头部分。双调九十五字,平韵,宋代也有用仄声韵和平仄混用的。
谢时似雪:杜审言《大酶》:“梅花落处疑残雪,柳叶开时任好风。”
(28)失:意思是表面看来是错误。得:意思是道理正确。
溯:逆河而上。

赏析

  这篇文章记孟子游说宣王行仁政。说明人皆有不忍之心,为国君者,只要能发扬心中这种善端,推己及人(ji ren),恩及百姓,就不难保民而王。文章通过孟子与齐宣王的对话,表现了孟子“保民而王”的王道思想和富民、教民的政治主张,也表现了孟子善辩的性格和高超(gao chao)的论辩技巧。他的主张,首先是要给人民一定的产业,使他们能养家活口,安居乐业。然后再“礼义”来引导民众,加强伦理道德教育,这样就可以实现王道理想。这种主张反映了人民要求摆脱贫困,向往安定生活的愿望,表现了孟子关心民众疾苦、为民请命的精神,这是值得肯定的。但孟子的思想也有其局限性。一是战国时期,由分裂趋向统一,战争难以避免。孟子往往笼统反对武力,显得脱离实际不合潮流。二是他的仁政主张完全建立在“性善论”基础上,显得过于天真、简单。孟子的思想虽然有一定的价值,与当时的社会却有很大距离,所以是行不通的。
  末四句照应题目,预祝奏凯,以颂扬作结。封常清于公元754年(nian)(天宝十三载)以节度使摄御史大夫,御史大夫在汉时位次宰相,故诗中美称为“亚相”。“誓将报主静边尘”,虽只写“誓”,但通过前面两层对战争的正面叙写与侧面烘托,已经有力地暗示出此战必胜的结局。末二句预祝之词,说“谁不见”,意味着古人之功名书在简策,万口流传,早觉不新鲜了,数风流人物,则当看今朝。“今见功名胜古人”,朴质无华而掷地有声,遥应篇首而足以振起全篇。上一层写战斗艰苦而此处写战胜之荣耀,一抑一扬,跌宕生姿。前此皆两句转韵,节奏较促,此四句却一韵流转而下,恰有奏捷的轻松愉快之感。在别的诗人看来,一面是“战场白骨缠草根”而一面是“今见功名胜古人”,不免生出“一将功成万骨枯”一类感慨,盖其同情在于弱者一面。而作为盛唐时代浪漫诗风的重要代表作家的岑参,则更喜欢强者,喜欢塑造“超人”的形象。读者从“古来青史谁不见,今见功名胜古人”所感到的正是如此。
  “谁家玉笛暗飞声”,谁家的玉笛,在静夜里悄悄地响起?诗人或许正在读书、闲坐,或做着其他的事,一曲笛声不期然响起,夜深人静,笛声清远而动听。他被吸引住了,循声望去,却辨不清笛声来自哪里。“玉笛”,指玉制的笛,或笛子美称,或羌笛的代称,不确定,存疑。
  首章点出“不敢戏谈”以致“国既卒斩”;二章点出昊天再降饥疫以致“丧乱弘多”,民众无法存活,从而“不敢戏谈”之高压失控,遂而“民言无嘉”。一章言人祸,二章言天灾,由时间及顺序暗示天灾实人祸所致,人间暴戾上干天怒所致,此即第一部分的要害。
  这四章不同方位的地名抉不是随便写的。第一章地点是泰山,古人认为“王者有德功成则东封泰山,故思之” 。汉武帝曾登封泰山,东汉安帝在公元124年(延光三年)亦登泰山祭告岱宗。可见诗人是寄希望于君王,希望他振作有为,诗人愿以道术报君,使天下大治。但外戚宦官这些小人的阻挡,诗人的政治理想无法实现,只能徘徊忧伤。第二章地点是在桂林郡。据史载,东汉安帝、顺帝时,这一带民族矛盾尖锐,顺帝为此极为优虑。第三章所思之处在 “汉阳”,史载安帝、顺帝时这一带羌人时时入侵,大将不能守边。第四章诗人所思之处在雁门,即今山西北部雁门关,为汉之北疆。据史载,安帝时,鲜卑人常来攻略,掳掠人马,诗人以此为忧。
  第六首写宫女结伴游玩。“结伴游”为全诗之纲。“光明里”点明处所。中四句写宫中歌舞奏乐。乐为天乐,见其美妙;舞为艳舞,见其服丽;巧则舞姿娴熟;歌为娇歌,见其情态;半羞则娇态毕现。末二句写时至夜晚,宫女们趁月光、玩藏钩之戏。“花月夜”,一则点明游乐至夜,二则点明游乐环境之美。着一“笑”字,热闹场面跃然报纸上。“笑藏钩”与“结伴游”遥相呼应。
  南宋高宗初立,迫于军民抗金情绪高涨,起用著名的抗战派李纲为相,似乎要有所作为,但他内心畏敌,只图苟安,并无抗金决心。不久,李纲就被投降派排挤罢相。这首词大概是李纲罢相后写的。
  在艺术上,这首诗有两个特点。一是以设问强化语言效果。从全诗看,“《式微》佚名 古诗,《式微》佚名 古诗,胡不(hu bu)归”,并不是有疑而问,而是胸中早有定见的故意设问。诗人遭受统治者的压迫,夜以继日地在野外干活,有家不能回,苦不堪言,自然要倾吐心中的牢骚不平,但如果是正言直述,则易于穷尽,采用这种虽无疑而故作有疑的设问形式,使诗篇显得宛转而有情致,同时也引人注意,启人以思,所谓不言怨而怨自深矣。二是以韵脚烘托情感气氛。诗共二章十句,不仅句句用韵,而且每章换韵,故而全诗词气紧凑,节奏短促,情调急迫,充分表达出了服劳役者的苦痛心情以及他们日益增强的背弃暴政的决心。从此诗所用韵脚分析,前章用微韵、鱼韵,后章为微韵、侵韵,这些韵部都较适合表达哀远沉痛的情绪。诗人的随情用韵,使诗情藉着韵脚所体现的感情基调获得了充分的强调。所以方玉润评此诗云:“语浅意深,中藏无限义理,未许粗心人卤莽读过。”(《诗经原始》)
  全诗用湘江泛舟的乐趣来排解往昔的忧伤,用朋友情谊的温暖来慰藉当前的苦闷,用语奇崛,笔力遒劲,体现了中唐以后的绝句注重炼意的特点。
  第三章用兄弟之间善与不善的两种不同结果增强说服的效果。和善的兄弟相互平安相处,泰然自得,不和的兄弟相互残害,不能自保。如果说这一章还是因说理的需要而作的正反两方面的假设,那么第四章则是通过现实中已成为风气的责人不责己的小人做法直言王行不善的社会恶果。“民之无良,相怨一方;受爵不让,至于己斯亡”,不善良的兄弟间只知相互怨怒,不顾礼仪道德,为争爵禄地位各不相让,涉及一己小利便忘了大德。
  在宋代以"记"为体裁的说理散文中,象《《墨池记》曾巩 古诗》这样以记为附,以议为主的写法还是不多见的。《醉翁亭记》的思想意脉是"醉翁之意不在酒“,"在乎山水之间也“。但这种"意“,不是靠发"议"表?达出来的,而是随着山水相映、朝暮变比、四季变幻的自然景物描写透露出来的;《岳阳楼记》的重心不在记楼,在于敞露个人"先天下之忧而忧,后天下之乐而乐"的襟怀,在抒情方式上,作者采用的是触景生情的方法,因而文章铺排笔墨,以较乡的篇幅写了岳阳楼变幻莫测的景色.而《《墨池记》曾巩 古诗》用于记"池"的文字较少,议论文字却很多。它不是在记叙之后再发议论,而是记事、议论错杂使用,浑然一体。尽管议多于记,却无断线风韵,游离意脉之弊,读来觉得自然天成。可以说《《墨池记》曾巩 古诗》脱尽了他人窠臼,辟出了自家蹊径。
  怀古诗不同于咏史诗那样歌咏史实或以诗论史,而是重在抒写诗人由古人古事所触发的思想感情,即所谓“言近旨远”。此诗前二句托物言志,以并刀夜鸣写出报国的志向,后二句即景抒倩,从眼中所见易水实景,引出对国事的无限隐忧。全诗运思深沉,情怀激荡,苍凉悲壮(bei zhuang),可入司空图《诗品》所言“悲概”一类。  
  吴均的诗文后人以为“清拔有古气”(《南史》本传),即指出他的诗貌似信手写来,却不乏清新劲拔之气。此诗的描述中就可见既遒练(qiu lian)清劲,又古朴自然的风格,全诗一气流走,似行云流水,自然写来,却不乏匠心,所以被后人视为一首成功的惜别之作。
  诗人把这美丽的图画和高雅的情趣,熔铸在一个画面上。情景上,令人为之神往;技巧上,令人为之叫绝。特别是结尾两语,似浮泛,实空临,使人徐徐得到一种清新秀丽的艺术享受。

创作背景

  这是一首纪游诗,写于元丰二年(1079)的端午节,此时作者刚到湖州不久。同游者还有“苏门四学士”之一的秦观,秦观写有《同子瞻端午日游诸寺》可证。

  

郑周( 魏晋 )

收录诗词 (9939)
简 介

郑周 郑周,清远人。明神宗万历间布衣。事见明郭棐、清陈兰芝《岭海名胜记》卷八。

林琴南敬师 / 曾爟

生年不满百,常怀千岁忧。昼短苦夜长,何不秉烛游!为乐当及时,何能待来兹?愚者爱惜费,但为后世嗤。仙人王子乔,难可与等期。
紫阁连终南,青冥天倪色。凭崖望咸阳,宫阙罗北极。万井惊画出,九衢如弦直。渭水银河清,横天流不息。朝野盛文物,衣冠何翕赩。厩马散连山,军容威绝域。伊皋运元化,卫霍输筋力。歌钟乐未休,荣去老还逼。圆光过满缺,太阳移中昃。不散东海金,何争西飞匿。无作牛山悲,恻怆泪沾臆。
我今寻阳去,辞家千里馀。结荷倦水宿,却寄大雷书。虽不同辛苦,怆离各自居。我自入秋浦,三年北信疏。红颜愁落尽,白发不能除。有客自梁苑,手携五色鱼。开鱼得锦字,归问我何如。江山虽道阻,意合不为殊。
赵且伐燕,苏代为燕谓惠王曰:“今者臣来,过易水。蚌方出曝,而鹬啄其肉,蚌合而箝其喙。鹬曰:‘今日不雨,明日不雨,即有死蚌!’蚌亦谓鹬曰:‘今日不出,明日不出,即有死鹬!’两者不肯相舍,渔者得而并禽之。今赵且伐燕,燕赵久相支,以弊大众,臣恐强秦之为渔夫也。故愿王之熟计之也!”惠王曰:“善。”乃止。
莫唱阳关,风流公子方终宴。秦山禹甸。缥缈真奇观。北望平原,落日山衔半。孤帆远。我歌君乱。一送西飞雁。
礼以琮玉,荐厥茅藉。念兹降康,胡宁克暇。"
肸蚃尚馀,光景云灭。返归虚极,神心则悦。"
别来音信千里,恨此情难寄。碧纱秋月,梧桐夜雨,几回无寐。楼高目断,天遥云黯,只堪憔悴。念兰堂红烛,心长焰短,向人垂泪。


鹊桥仙·一竿风月 / 张贞

春蚕成丝复成绢,养得夏蚕重剥茧。绢未脱轴拟输官,丝未落车图赎典。一春一夏为蚕忙,织妇布衣仍布裳。有布得着犹自可,今年无麻愁杀我。
秋风萧萧愁杀人,出亦愁,入亦愁。座中何人,谁不怀忧。令我白头。胡地多飚风,树木何修修。离家日趋远,衣带日趋缓。心思不能言,肠中车轮转。
洛阳处天下之中,挟崤渑之阻,当秦陇之襟喉,而赵魏之走集,盖四方必争之地也。天下当无事则已,有事,则洛阳先受兵。予故尝曰:“洛阳之盛衰,天下治乱之候也。”方唐贞观、开元之间,公卿贵戚开馆列第于东都者,号千有余邸。及其乱离,继以五季之酷,其池塘竹树,兵车蹂践,废而为丘墟。高亭大榭,烟火焚燎,化而为灰烬,与唐俱灭而共亡,无馀处矣。予故尝曰:“园圃之废兴,洛阳盛衰之候也。”且天下之治乱,候于洛阳之盛衰而知;洛阳之盛衰,候于园圃之废兴而得。则《名园记》之作,予岂徒然哉?呜唿!公卿大夫方进于朝,放乎一己之私以自为,而忘天下之治忽,欲退享此乐,得乎?唐之末路是已。(唐之末路是已 一作:矣)
"绀筵分彩,宝图吐绚。风管晨凝,云歌晓啭。
"兰成追宋玉,旧宅偶词人。笔涌江山气,文骄云雨神。
九十日春都过了,贪忙何处追游。三分春色一分愁。雨翻榆荚阵,风转柳花球。我与使君皆白首,休夸少年风流。佳人斜倚合江楼,水光都眼净,山色总眉愁。
秋风凄切伤离,行客未归时。塞外草先衰,江南雁到迟。芙蓉凋嫩脸,杨柳堕新眉。摇落使人悲,断肠谁得知。
"方丘既膳,嘉飨载谧。齐敬毕诚,陶匏贵质。


子鱼论战 / 钱塘

忘忧草,含笑花,劝君闻早冠宜挂。那里也能言陆贾?那里也良谋子牙?那里也豪气张华?千古是非心,一夕渔樵话。
怒发冲冠,凭栏处、潇潇雨歇。抬望眼,仰天长啸,壮怀激烈。三十功名尘与土,八千里路云和月。莫等闲,白了少年头,空悲切!(栏 通:阑)靖康耻,犹未雪。臣子恨,何时灭!驾长车,踏破贺兰山缺。壮志饥餐胡虏肉,笑谈渴饮匈奴血。待从头、收拾旧山河,朝天阙。(壮志 一作:壮士;兰山缺 一作:兰山阙)
袅袅城边柳,青青陌上桑。提笼忘采叶,昨夜梦渔阳。
闲来无事不从容,睡觉东窗日已红。万物静观皆自得,四时佳兴与人同。道通天地有形外,思入风云变态中。富贵不淫贫贱乐,男儿到此是豪雄。
烈日秋霜,忠肝义胆,千载家谱。得姓何年,细参辛字,一笑君听取。艰辛做就,悲辛滋味,总是辛酸辛苦。更十分,向人辛辣,椒桂捣残堪吐。 世间应有,芳甘浓美,不到吾家门户。比着儿曹,累累却有,金印光垂组。付君此事,从今直上,休忆对床风雨。但赢得,靴纹绉面,记余戏语。
帐然集汉北,还望岨山田。沄沄百重壑,参差万里山。楚关带秦陇,荆云冠吴烟。草色敛穷水,木叶变长川。秋至帝子降,客人伤婵娟。试访淮海使,归路成数千。蓬驱未止极,旌心徒自悬。若华想无慰,忧至定伤年。
谁道泰山高,下却鲁连节。谁云秦军众,摧却鲁连舌。独立天地间,清风洒兰雪。夫子还倜傥,攻文继前烈。错落石上松,无为秋霜折。赠言镂宝刀,千岁庶不灭。
卧病人事绝,嗟君万里行。河桥不相送,江树远含情。别路追孙楚,维舟吊屈平。可惜龙泉剑,流落在丰城。


清平乐·别来春半 / 冯山

朝与周人辞,暮投郑人宿。他乡绝俦侣,孤客亲僮仆。宛洛望不见,秋霖晦平陆。田父草际归,村童雨中牧。主人东皋上,时稼绕茅屋。虫思机杼悲,雀喧禾黍熟。明当渡京水,昨晚犹金谷。此去欲何言,穷边徇微禄。
乐和管磬,礼备烝尝。永惟来格,降福无疆。"
王郎酒酣拔剑斫地歌莫哀!我能拔尔抑塞磊落之奇才。豫章翻风白日动,鲸鱼跋浪沧溟开。且脱佩剑休徘徊。西得诸侯棹锦水,欲向何门趿珠履?仲宣楼头春色深,青眼高歌望吾子,眼中之人吾老矣!
不重鸣岐凤,谁矜陈宝雄。愿将无限泽,沾沐众心同。"
寰中得秘要,方外散幽襟。独有青门饯,群僚怅别深。"
无情流水多情客,劝我如曾识。杯行到手休辞却,这公道难得。曲水池上,小字更书年月。还对茂林修竹,似永和节。纤纤素手如霜雪,笑把秋花插。尊前莫怪歌声咽,又还是轻别。此去翱翔,遍赏玉堂金阙。欲问再来何岁,应有华发。
杭有卖果者,善藏柑,涉寒暑不溃。出之烨然,玉质而金色。置于市,贾十倍,人争鬻之。予贸得其一,剖之,如有烟扑口鼻,视其中,则干若败絮。予怪而问之曰:“若所市于人者,将以实笾豆,奉祭祀,供宾客乎?将炫外以惑愚瞽也?甚矣哉,为欺也!”卖者笑曰:“吾业是有年矣,吾赖是以食吾躯。吾售之,人取之,未尝有言,而独不足子所乎?世之为欺者不寡矣,而独我也乎?吾子未之思也。今夫佩虎符、坐皋比者,洸洸乎干城之具也,果能授孙、吴之略耶? 峨大冠、 拖长绅者,昂昂乎庙堂之器也,果能建伊、皋之业耶?盗起而不知御,民困而不知救,吏奸而不知禁,法斁而不知理,坐糜廪粟而不知耻。观其坐高堂,骑大马,醉醇醴而饫肥鲜者,孰不巍巍乎可畏,赫赫乎可象也?又何往而不金玉其外,败絮其中也哉?今子是之不察,而以察吾柑!”予默默无以应。退而思其言,类东方生滑稽之流。岂其愤世疾邪者耶?而托于柑以讽耶?
东望望春春可怜,更逢晴日柳含烟。宫中下见南山尽,城上平临北斗悬。细草偏承回辇处,轻花微落奉觞前。宸游对此欢无极,鸟咔声声入管弦。


望海潮·秦峰苍翠 / 徐昆

清溪清我心,水色异诸水。借问新安江,见底何如此。人行明镜中,鸟度屏风里。向晚猩猩啼,空悲远游子。
残寒便被柳条欺。冰融大泽朝阳觉,草绿陈根夜雨知。
有求斯应,无德不亲。降灵醉止,休征万人。"
有求斯应,无德不亲。降灵醉止,休征万人。"
一树红桃亚拂池,竹遮松荫晚开时。非因斜日无由见,不是闲人岂得知。寒地生材遗校易,贫家养女嫁常迟。春深欲落谁怜惜,白侍郎来折一枝。
百尺朱楼临大道。楼外轻雷,不间昏和晓。独倚阑干人窈窕。闲中数尽行人小。一霎车尘生树杪。陌上楼头,都向尘中老。薄晚西风吹雨到。明朝又是伤流潦。
上延祉福,下承欢豫。广乐送神,神其整驭。"
窗前暗响鸣枯叶,龙公试手行初雪。映空先集疑有无,作态斜飞正愁绝。众宾起舞风竹乱,老守先醉霜松折。恨无翠袖点横斜,只有微灯照明灭。归来尚喜更鼓永,晨起不待铃索掣。未嫌长夜作衣棱,却怕初阳生眼缬。欲浮大白追余赏,幸有回飙惊落屑。模煳桧顶独多时,历乱瓦沟裁一瞥。汝南先贤有故事,醉翁诗话谁续说。当时号令君听取,白战不许持寸铁。


梦李白二首·其二 / 侯复

有客有客,爰来宦止。秉直司聪,惠于百里。飱胜如归,聆善若始。匪惟谐也,屡有良游。载言载眺,以写我忧。放欢一遇,既醉还休。实欣心期,方从我游。
游子春衫已试单,桃花飞尽野梅酸。怪来一夜蛙声歇,又作东风十日寒。
闻有高踪客,耿介坐幽庄。林壑人事少,风烟鸟路长。瀑水含秋气,垂藤引夏凉。苗深全覆陇,荷上半侵塘。钓渚青凫没,村田白鹭翔。知君振奇藻,还嗣海隅芳。
非关癖爱轻模样,冷处偏佳。别有根芽,不是人间富贵花。谢娘别后谁能惜,飘泊天涯。寒月悲笳,万里西风瀚海沙。
霜野韬莲剑,关城罢月弓。钱缀榆天合,新城柳塞空。
婵娟素魄满寒天。天地寥寥同一色,秦淮楚江无限极。
"百草让为灵,功先百草成。甘传天下口,贵占火前名。
代马秋不归,缁纨无复绪。迎寒理衣缝,映月抽纤缕。的皪愁睇光,连娟思眉聚。清露下罗衣,秋风吹玉柱。流阴稍已多,馀光亦难取。


玉芙蓉·雨窗小咏 / 释道完

锦织江边翠竹,绒穿海上明珠。月淡时风清处,都隔断落红尘土。一片闲云任卷舒,挂尽朝云暮雨。
包涵动植兮顺荣枯,长贻宝贶兮赞璇图。"
嫩绿重重看得成。曲阑幽槛小红英。酴醿架上蜂儿闹,杨柳行间燕子轻。春婉娩,客飘零。残花浅酒片时清。一杯且贾明朝事,送了斜阳月又生。
交交黄鸟,止于棘。谁从穆公?子车奄息。维此奄息,百夫之特。临其穴,惴惴其栗。彼苍者天,歼我良人!如可赎兮,人百其身!交交黄鸟,止于桑。谁从穆公?子车仲行。维此仲行,百夫之防。临其穴,惴惴其栗。彼苍者天,歼我良人!如可赎兮,人百其身!交交黄鸟,止于楚。谁从穆公?子车针虎。维此针虎,百夫之御。临其穴,惴惴其栗。彼苍者天,歼我良人!如可赎兮,人百其身!
美人与我别,留镜在匣中。自从花颜去,秋水无芙蓉。经年不开匣,红埃覆青铜。今朝一拂拭,自照憔悴容。照罢重惆怅,背有双盘龙。
不妨何范尽诗家,未解当年重物华。远把龙山千里雪,将来拟并洛阳花。沈约怜何逊,延年毁谢庄。清新俱有得,名誉底相伤。雾夕咏芙蕖,何郎得意初。此时谁最赏,沈范两尚书。
黄初四年五月,白马王、任城王与余俱朝京师、会节气。到洛阳,任城王薨。至七月,与白马王还国。后有司以二王归藩,道路宜异宿止,意毒恨之。盖以大别在数日,是用自剖,与王辞焉,愤而成篇。谒帝承明庐,逝将归旧疆。清晨发皇邑,日夕过首阳。伊洛广且深,欲济川无梁。泛舟越洪涛,怨彼东路长。顾瞻恋城阙,引领情内伤。太谷何寥廓,山树郁苍苍。霖雨泥我涂,流潦浩纵横。中逵绝无轨,改辙登高岗。修坂造云日,我马玄以黄。玄黄犹能进,我思郁以纡。郁纡将何念,亲爱在离居。本图相与偕,中更不克俱。鸱枭鸣衡轭,豺狼当路衢。苍蝇间白黑,谗巧令亲疏。欲还绝无蹊,揽辔止踟蹰。(衡轭 通:衡扼)踟蹰亦何留?相思无终极。秋风发微凉,寒蝉鸣我侧。原野何萧条,白日忽西匿。归鸟赴乔林,翩翩厉羽翼。孤兽走索群,衔草不遑食。感物伤我怀,抚心长太息。太息将何为,天命与我违。奈何念同生,一往形不归。孤魂翔故域,灵柩寄京师。存者忽复过,亡殁身自衰。人生处一世,去若朝露晞。年在桑榆间,影响不能追。自顾非金石,咄唶令心悲。心悲动我神,弃置莫复陈。丈夫志四海,万里犹比邻。恩爱苟不亏,在远分日亲。何必同衾帱,然后展慇懃。忧思成疾疢,无乃儿女仁。仓卒骨肉情,能不怀苦辛?苦辛何虑思,天命信可疑。虚无求列仙,松子久吾欺。变故在斯须,百年谁能持?离别永无会,执手将何时?王其爱玉体,俱享黄髪期。收泪即长路,援笔从此辞。
天街如水翠尘空。建章宫。月明中。人未归来,玉树起秋风。宝粟万钉花露重,催赐带,过垂虹。夜凉沈水绣帘栊。酒香浓。雾濛濛。钗列吴娃,腰褭带金虫。三十六宫蟾观冷,留不住,佩丁东。


敝笱 / 冷朝阳

战哭多新鬼,愁吟独老翁。乱云低薄暮,急雪舞回风。瓢弃尊无绿,炉存火似红。数州消息断,愁坐正书空。
凌波仙子生尘袜,水上轻盈步微月。是谁招此断肠魂,种作寒花寄愁绝。含香体素欲倾城,山矾是弟梅是兄。坐对真成被花恼,出门一笑大江横。
绝瑞骈阗集,殊祥络绎臻。登年庆栖亩,稔岁贺盈囷。"
想到隗宫寻胜处,正应莺语暮春天。"
游莺无定曲,惊凫有乱行。莲稀钏声断,水广棹歌长。
家在明山南住。身在明山西路。回首碧云端,自笑不如飞鹜。飞去。飞去。飞入明山深处。
大江流日夜,客心悲未央。徒念关山近,终知返路长。秋河曙耿耿,寒渚夜苍苍。引领见京室,宫雉正相望。金波丽鳷鹊,玉绳低建章。驱车鼎门外,思见昭丘阳。驰晖不可接,何况隔两乡?风云有鸟路,江汉限无梁。常恐鹰隼击,时菊委严霜。寄言罻罗者,寥廓已高翔。
麻衣如雪一枝梅,笑掩微妆入梦来。若到越溪逢越女,红莲池里白莲开。


闻梨花发赠刘师命 / 朱显之

黄鸟翩翩杨柳垂,春风送客使人悲。怨别自惊千里外,论交却忆十年时。云开汶水孤帆远,路绕梁山匹马迟。此地从来可乘兴,留君不住益凄其。
兰若有花开晚红。武士尽排青嶂下,内人皆在讲筵中。
杯汝来前!老子今朝,点检形骸。甚长年抱渴,咽如焦釜;于今喜睡,气似奔雷。汝说“刘伶,古今达者,醉后何妨死便埋”。浑如此,叹汝于知己,真少恩哉!更凭歌舞为媒。算合作平居鸩毒猜。况怨无小大,生于所爱;物无美恶,过则为灾。与汝成言,勿留亟退,吾力犹能肆汝杯。杯再拜,道麾之即去,招则须来。
秋木萋萋,其叶萎黄,有鸟处山,集于苞桑。养育毛羽,形容生光,既得行云,上游曲房。离宫绝旷,身体摧藏,志念没沉,不得颉颃。虽得委禽,心有徊惶,我独伊何,来往变常。翩翩之燕,远集西羌,高山峨峨,河水泱泱。父兮母兮,进阻且长,呜唿哀哉!忧心恻伤。
乃诚乃敬,载享载禋。崇荐斯在,惟皇是宾。"
皇矣上帝,临下有赫。监观四方,求民之莫。维此二国,其政不获。维彼四国,爰究爰度。上帝耆之,憎其式廓。乃眷西顾,此维与宅。作之屏之,其菑其翳。修之平之,其灌其栵。启之辟之,其柽其椐。攘之剔之,其檿其柘。帝迁明德,串夷载路。天立厥配,受命既固。帝省其山,柞棫斯拔,松柏斯兑。帝作邦作对,自大伯王季。维此王季,因心则友。则友其兄,则笃其庆,载锡之光。受禄无丧,奄有四方。维此王季,帝度其心。貊其德音,其德克明。克明克类,克长克君。王此大邦,克顺克比。比于文王,其德靡悔。既受帝祉,施于孙子。帝谓文王:无然畔援,无然歆羡,诞先登于岸。密人不恭,敢距大邦,侵阮徂共。王赫斯怒,爰整其旅,以按徂旅。以笃于周祜,以对于天下。依其在京,侵自阮疆。陟我高冈,无矢我陵。我陵我阿,无饮我泉,我泉我池。度其鲜原,居岐之阳,在渭之将。万邦之方,下民之王。帝谓文王:予怀明德,不大声以色,不长夏以革。不识不知,顺帝之则。帝谓文王:訽尔仇方,同尔弟兄。以尔钩援,与尔临冲,以伐崇墉。临冲闲闲,崇墉言言。执讯连连,攸馘安安。是类是禡,是致是附,四方以无侮。临冲茀茀,崇墉仡仡。是伐是肆,是绝是忽。四方以无拂。
阳关万里道,不见一人归。惟有河边雁,秋来南向飞。
少小边州惯放狂,骣骑蕃马射黄羊。如今年老无筋力,犹倚营门数雁行。家本清河住五城,须凭弓箭得功名。等闲飞鞚秋原上,独向寒云试射声。弓背霞明剑照霜,秋风走马出咸阳。未收天子河湟地,不拟回头望故乡。霜满中庭月满楼,金樽玉柱对清秋。当年称意须行乐,不到天明不肯休。


于园 / 卢仝

一从大地起风雷,便有精生白骨堆。僧是愚氓犹可训,妖为鬼蜮必成灾。金猴奋起千钧棒,玉宇澄清万里埃。今日欢唿孙大圣,只缘妖雾又重来。
三日入厨下,洗手作羹汤。未谙姑食性,先遣小姑尝。
姑孰溪爱此溪水闲,乘流兴无极。漾楫怕鸥惊,垂竿待鱼食。波翻晓霞影,岸叠春山色。何处浣纱人?红颜未相识。丹阳湖湖与元气连,风波浩难止。天外贾客归,云间片帆起。龟游莲叶上,鸟宿芦花里。少女棹轻舟,歌声逐流水。谢公宅青山日将瞑,寂寞谢公宅。竹里无人声,池中虚月白。荒庭衰草遍,废井苍苔积。唯有清风闲,时时起泉石。凌歊台旷望登古台,台高极人目。叠嶂列远空,杂花间平陆。闲云入窗牖,野翠生松竹。欲览碑上文,苔侵岂堪读?桓公井桓公名已古,废井曾未竭。石甃冷苍苔,寒泉湛孤月。秋来桐暂落,春至桃还发。路远人罕窥,谁能见清澈?慈姥竹野竹攒石生,含烟映江岛。翠色落波深,虚声带寒早。龙吟曾未听,凤曲吹应好。不学蒲柳凋,贞心常自保。望夫山颙望临碧空,怨情感离别。江草不知愁,岩花但争发。云山万重隔,音信千里绝。春去秋复来,相思几时歇?牛渚矶绝壁临巨川,连峰势相向。乱石流洑间,回波自成浪。但惊群木秀,莫测精灵状。更听猿夜啼,忧心醉江上。灵墟山丁令辞世人,拂衣向仙路。伏炼九丹成,方随五云去。松萝蔽幽洞,桃杏深隐处。不知曾化鹤,辽海归几度?天门山迥出江上山,双峰自相对。岸映松色寒,石分浪花碎。参差远天际,缥缈晴霞外。落日舟去遥,回首沉青霭。
间关车之舝兮,思娈季女逝兮。匪饥匪渴,德音来括。虽无好友?式燕且喜。依彼平林,有集维鷮。辰彼硕女,令德来教。式燕且誉,好尔无射。虽无旨酒?式饮庶几。虽无嘉肴?式食庶几。虽无德与女?式歌且舞?陟彼高冈,析其柞薪。析其柞薪,其叶湑兮。鲜我觏尔,我心写兮。高山仰止,景行行止。四牡騑騑,六辔如琴。觏尔新婚,以慰我心。
“敢问夫子恶乎长?”曰:“我知言,我善养吾浩然之气。”“敢问何谓浩然之气?”曰:“难言也。其为气也,至大至刚,以直养而无害,则塞于天地之间。其为气也,配义与道;无是,馁也。是集义所生者,非义袭而取之也。行有不慊于心,则馁矣。我故曰,告子未尝知义,以其外之也。必有事焉,而勿正,心勿忘,勿助长也。元若 宋人然:宋人有闵其苗之不长而揠之者,芒芒然归,谓其人曰:‘今日病矣!予助苗长矣!’其子趋而注视之,苗则藁矣。天下之不助苗长者寡矣。以为无益而舍之者,不耘苗者也;助之长者,揠苗者也——非徒无益,而又害之。”“何谓知言?”曰:“诐辞知其所蔽,淫辞知其所陷,邪辞知其所离,遁辞知其所穷。——生于其心,害于其政;发于其政,害于其事。圣人复起,必从吾言矣。”
洛阳处天下之中,挟崤渑之阻,当秦陇之襟喉,而赵魏之走集,盖四方必争之地也。天下当无事则已,有事,则洛阳先受兵。予故尝曰:“洛阳之盛衰,天下治乱之候也。”方唐贞观、开元之间,公卿贵戚开馆列第于东都者,号千有余邸。及其乱离,继以五季之酷,其池塘竹树,兵车蹂践,废而为丘墟。高亭大榭,烟火焚燎,化而为灰烬,与唐俱灭而共亡,无馀处矣。予故尝曰:“园圃之废兴,洛阳盛衰之候也。”且天下之治乱,候于洛阳之盛衰而知;洛阳之盛衰,候于园圃之废兴而得。则《名园记》之作,予岂徒然哉?呜唿!公卿大夫方进于朝,放乎一己之私以自为,而忘天下之治忽,欲退享此乐,得乎?唐之末路是已。(唐之末路是已 一作:矣)
予少以进士游京师,因得尽交当世之贤豪。然犹以谓国家臣一四海,休兵革,养息天下以无事者四十年,而智谋雄伟非常之士,无所用其能者,往往伏而不出,山林屠贩,必有老死而世莫见者,欲从而求之不可得。其后得吾亡友石曼卿。曼卿为人,廓然有大志,时人不能用其材,曼卿亦不屈以求合。无所放其意,则往往从布衣野老酣嬉,淋漓颠倒而不厌。予疑所谓伏而不见者,庶几狎而得之,故尝喜从曼卿游,欲因以阴求天下奇士。浮屠秘演者,与曼卿交最久,亦能遗外世俗,以气节相高。二人欢然无所间。曼卿隐于酒,秘演隐于浮屠,皆奇男子也。然喜为歌诗以自娱,当其极饮大醉,歌吟笑唿,以适天下之乐,何其壮也!一时贤士,皆愿从其游,予亦时至其室。十年之间,秘演北渡河,东之济、郓,无所合,困而归,曼卿已死,秘演亦老病。嗟夫!二人者,予乃见其盛衰,则予亦将老矣!夫曼卿诗辞清绝,尤称秘演之作,以为雅健有诗人之意。秘演状貌雄杰,其胸中浩然。既习于佛,无所用,独其诗可行于世。而懒不自惜,已老,胠其橐,尚得三、四百篇,皆可喜者。曼卿死,秘演漠然无所向。闻东南多山水,其巅崖崛峍,江涛汹涌,甚可壮也,欲往游焉。足以知其老而志在也。于其将行,为叙其诗,因道其盛时以悲其衰。庆历二年十二月二十八日庐陵欧阳修序。
"圣祚无疆,庆传乐章。金枝繁茂,玉叶延长。